Zespół HELLP.
Zespół HELLP jest serią objawów, które mogą wpłynąć na zdrowie i życie kobiety oraz jej dziecka. Zespół ten może być powiązany ze stanem przedrzucawkowym. Istnieje wciąż wiele pytań odnośnie tej jednostki, ponieważ przyczyny nadal nie są jasne. Bywa też, że lekarze rozpoznają go zbyt późno. Pojawia się on bowiem u nielicznej grupy kobiet. Szacuje się, że dotyka od 0,2%- 0.6% wszystkich ciąż.
Co to jest zespół HELLP
Nazwa zespołu pochodzi o pierwszych liter najbardziej charakterystycznych objawów.
Mianowicie mowa tutaj o:
H- hemoliza, czyli rozpad czerwonych krwinek
EL elevater liver enzymem czyli podwyższony poziom enzymów wątrobowych
LP low platelets counts- czyli niska liczba płytek krwi
Zespół HELLP najczęściej jest powiązany ze stanem przedrzucawkowym. Bywa jednak, że nie obserwuje się stanu przedrzucawkowego a mimo to HELLP i tak się pojawia na jakimś etapie ciąży lub po porodzie. Około 4-12% kobiet u których zdiagnozowano stan przedrzucawkowy rozwinie zespół HELLP. Syndrom HELLP bywa najczęściej mylony z żółtaczką, zapalenienim pęcherzyka żółciowego, zakrzepica krwi.
Objawy HELLP
Do najczęstszych objawów syndromu HELLP zaliczyć można:
ból głowy
nudności i wymioty, które nie ustępują i wręcz się nasilają (objawy grypopodobne)
ból brzucha w górnej części po stronie prawej
tkliwość brzucha
złe samopoczucie
zmęczenie
Kobiety z HELLP mogą odczuwać też inne objawy, które mogą być związane z ciążą. Do tych można zaliczyć:
zaburzenia widzenia
wysokie ciśnienie krwi
białkomocz
obrzęki
ciągłe bóle głowy
krwawienie
Diagnostyka zespołu HELLP
Ponieważ zespół HELLP jest trudny do wykrycia a objawy mogą wiązać się z innymi chorobami, lekarz mający przypuszczenia powinien zlecić odpowiednią ilość badań. Do najistotniejszych należy ocena parametrów krwi, funkcji wątroby a także badanie ogólne moczu. Każda ciężarna, która regularnie korzysta z badań ginekologicznych, przynajmniej raz w miesiącu powinna badać krew. Najczęściej zespół HELLP występuje w 3 trymestrze ciąży. Niezwykle rzadko uaktywnia się we wcześniejszym etapie ciąży. Natomiast może się pojawi w każdym jej etapie, a także po 48 godzinach od porodu. Do 7 dni po porodzie mogą w dalszym ciągu pojawiać się objawy. Dlatego tak niezwykle istotna jest obserwacja matki po porodzie w szpitalnych oddziałach położniczych. Pobyt w szpitalu po porodzie to zazwyczaj około 2-3 dni w zależności od rodzaju porodu. W tym czasie położne mierzą codziennie ciśnienie tętnicze krwi, a na zlecenie lekarskie pobiera się krew i mocz na badania.
Leczenie zespołu HELLP
Główne postępowanie w leczeniu zespołu HELLP to zapewnienie bezpieczeństwa dla kobiety i dziecka. Jeżeli stan matki się pogarsza to najlepszym rozwiązaniem jest ukończenie ciąży. Zapobiega to złemu rokowaniu dla mamy i jej dziecka. Większość objawów ustaje po około 2-3 dniach od porodu. Jeżeli wiek ciąży jest niższy niż 34 tygodnie to lekarze przygotowują płuca dziecka przed porodem. Podaje się wtedy zazwyczaj Celeston, czyli sterydy, które przyspieszają dojrzewanie płuc dziecka. Działanie takie ma zapewnić jak najlepszą kondycję dziecka po porodzie. Do momentu porodu zaleca się:
odpoczynek w warunkach szpitalnych- zazwyczaj oddział patologii ciąży
wnikliwe monitorowanie matki i dziecka
terapię kortykosterydami dla szybszego rozwoju płuc dziecka
wlew kroplowy z magnezem, co ma zapobiec wystąpieniu drgawek
transfuzje krwi, jeżeli liczba płytek zaczyna się obniżać
monitoring płodu w tym badanie usg, ktg, nst
Jeżeli wiek ciąży odpowiada 34 tygodniowi a objawy zespołu HELLP nasilają się, to konieczne jest ukończenie ciąży.
W przeszłości, najczęściej stosowało się cesarskie cięcie u kobiet, u których wykryto zespół HELLP. Natomiast najnowsze rekomendacje mówią o tym, iż kobiety, które są w 34 tygodniu ciąży i mają dojrzałą szyjkę macicy do porodu, powinny zostać poddane próbie porodu naturalnego. Oczywiście jeżeli czynność sama się nie wyzwala to należy indukować poród oksytocyną. Zespół HELLP nie jest wskazaniem do automatycznego wykonania cięcia cesarskiego. Niekiedy więcej komplikacji może wystąpić w czasie operacji aniżeli w czasie porodu naturalnego. Szczególna obawa dotyczy zaburzonej czynności płytek krwi, które odpowiedzialne są za krzepnięcie.
Czynniki sprzyjające.
Dla lekarzy zespół HELLP wciąż jest zagadką. Jednakże częściej ten stan dotyka kobiety, które mają stan przedrzucawkowy a także PIH czyli nadciśnienie tętnicze indukowane ciążą.
Poniższe czynniki mają wpływ na wzrost ryzyka wystąpienia zespołu HELLP:
zespół HELLP w poprzedniej ciąży (19-27% większa szansa na pojawienie się zespołu w obecnej ciąży)
wiek matki powyżej 25
ciąża mnoga
rasa biała
Ryzyko i komplikacje wynikające z syndromu HELLP.
Jeżeli syndrom HELLP nie zostanie zdiagnozowany poprawnie może być bardzo niebezpieczny dla życia matki i jej dziecka. Do najbardziej niebezpiecznych powikłań zaliczyć można:
przedwczesnej odklejenie się łożyska
zespół wykrzepiania DIC
zaburzenia oddychania
zaburzenia oddychania u dziecka
zaburzenia funkcji wątroby
transfuzja krwi
zaburzenia wzrostu wewnątrzmacicznego IUGR
Umieralność około porodowa wynosi około 1,1%. Powikłania dotyczące noworodka to ok. 10-60% w zależności od ilości czynników.
Zapobieganie.
W związku z tym, iż nie znane są przyczyny zespołu HELLP nie ma jednoznacznej metody zapobiegania. Podstawą jest wczesna diagnostyka.
