U ponad 99% raków szyjki macicy identyfikuje się obecność DNA HPV
Jest to więc wirus, który może wywołać nowotwór złośliwy. Jednak, nie każda infekcja kończy się zmianami nowotworowymi. Aż 80% zakażeń ulega samowyleczeniu (w ciągu ok. 2 lat). Pozostała część przechodzi w zakażenie przetrwałe, które jest początkiem procesu nowotworowego. Szacuje się, że proces prowadzący do rozwoju raka zajmuje średnio ok. 12 lat. Oczywiście może on ulec skróceniu w przypadku występowania czynników ryzyka (palenie papierosów, liczne porody, niedobory odporności, inne nie do końca poznane), jak również może ulec wydłużeniu.
W przypadku zakażeń HPV istotną rolę odgrywa profilaktyka polegająca na szczepieniach. Istnieją 3 rodzaje szczepionek, które różnią się zakresem swojego działania:
dwuwalentna szczepionka Cervarix zapobiega infekcji HPV typu 16 i 18
czterowalentna szczepionka Gardasil (dawniej Silgard) – przeciw HPV 6, 11, 16 i 18 (aktualnie w Polsce niedostępna)
dziewięciowalentna szczepionka Gardasil 9 – chroni przed infekcją HPV 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 i 58.
Wszystkie szczepionki zalecane są u dziewcząt i chłopców przed inicjacją seksualną.