Śmierć niemowlęcia czy starszego dziecka jest jedną z najgorszych sytuacji życiowych jaka może spotkać rodziców. Stres i rozpacz związana z tym przeżyciem gwałtownie zaburza ich zdrowie psychiczne. U większości rodziców występuje depresja i zespół stresu pourazowego (PTSD), które słabną po upływie około 13 miesięcy od straty. Około 33% matek i ojców zmarłego ma jednak dłużej utrzymujące się objawy depresji i PTSD. Psychiczne i emocjonalne problemy pojawiają się we wczesnej fazie żałoby i utrzymują się przez wiele lat.
Wiele rodziców, aby poradzić sobie z losem, jaki ich spotkał, ucieka się do materii duchowych i religijnych. Rodzice po stracie dziecka często oddają się duchowym aktywnościom, osiągając pełni, łącząc się z samym sobą, innymi, naturą i Bogiem oraz próbują zrozumieć znaczenie i cel życia nawet w najtrudniejszych okolicznościach. Matki i ojcowie w żałobie używają rytuałów, świętych tekstów i modlitwy, by odnaleźć jakiś sens i znaczenie śmierci ich dziecka. Część uduchowionych rodziców po stracie uważa, że taka była wola Boga, część zaś osiąga spokój ducha wierząc, iż utracony członek rodziny jest bezpieczny w niebie. Rodzice znajdują ukojenia oraz nadają na nowo sens swojemu życiu również m.in.: poprzez duchowe przeżycia nie związane z religią, medytację, poezję, pojednanie z natura, słuchanie lub tworzenie muzyki, malowanie, czy rzeźbienie. Nie wszystkim osobom, które doświadczyły opisywanej straty udaje się otrząsnąć z traumatycznych przeżyć. Znaczny odsetek rodziców obwinia Boga za los, jaki ich spotkał. Odbierają to jako karę lub Pomyłkę Stwórcy.
Przyjęcie dziecka na Oddział Intensywnej Terapii, pobyt w szpitalu i w konsekwencji śmierć jest przytłaczające i bolesne dla matki i ojca. Wiele z nich jest postawionych przed trudnym wyborem zawężenia leczenia ich potomka lub całkowitym zaprzestaniem podtrzymywania podstawowych funkcji życiowych organizmu. Badania wykazują, że rodzice po takich przeżyciach czują pustkę, smutek, głębokie cierpienie, emocjonalną dewastację i niezdolność do normalnego funkcjonowania. Obserwuje się również różnice w zachowaniu matki i ojca. Matki w żałobie mają silniejszą potrzebę rozmowy o śmierci ich dziecka, ojcowie zaś radzą sobie ze stratą izolując się od rodziny i przyjaciół.
Autorzy niektórych publikacji wykazują, iż strata dziecka powoduje zespół stresu pourazowego, depresję, lęk, spadek jakości życia oraz minimalne zaangażowanie w życie społeczne nawet do 6 lat od śmierci dziecka. Niektóre zaś badania podają, że następuje wzrost rozwoju osobistego u niektórych rodziców po utracie swojej pociechy. Za rozwój osobisty uznaje się pozytywne zmiany w samym sobie, całej rodzinie i życiu społecznym. Te zmiany obejmują odnalezienie sensu życia, ruszenie do przodu i stanie się emocjonalnie silniejszym człowiekiem. Rodzice opisują te zmiany, jako przewartościowanie swoich priorytetów, spadek znaczenia wartości materialnych i zwrócenie większej uwagi na relacje międzyludzkie. Rodzice często angażują się w działalność społeczną, charytatywną, co zmienia ich życie i pozwala oddać hołd ich dziecku.
Strata niemowlęcia lub starszego dziecka jest druzgocąca dla ojca i matki. Pogodzenie się ze śmiercią dziecka stanowi dla rodziców ogromy problem. Badania dowodzą, że wielu z nich popada w depresję, doświadcza ataków paniki, lęku, bólu w klatce piersiowej, nadciśnienia oraz bólu głowy. Spirytualne i religijne metody radzenia sobie w żałobie mogą być pomocne dla rodziców w tym trudnym czasie w opanowaniu bardzo silnego stresu. Nie ma złotego środka na uporanie się ze stratą, jednak literatura podaje aktywność religijna i duchowa pomaga poradzić sobie ze śmiercią dziecka szybciej, takie przeżycie jednak na zawsze zostawia ślad w psychice rodziców.
Bibliografia:
- Armentrout, D.C. Living with grief following removal of infant life support: Parent’s perspective. Critical Care Nursing Clinics of North America. 2009; 21: 253–26
2.Buchi, S., Morgeli, H., Schnyder, U., Jenewein, J., Hepp, U., Jina, E. et al. Grief and post-traumatic growth in parents 2–6 years after the death of their extremely premature baby. Psychotherapy and Psychosomatics. 2007; 76: 106–114
3.Ganzevoort, R.R. and Falkenburg. Stories beyond life and death: Spiritual experiences of continuity and discontinuity among parents who loose a child. Journal of Empirical Theology. 2012; : 189–204
4.Koenig, H.G. Research on religion, spirituality, and mental health: A review. The Canadian Journal of Psychiatry. 2009; 54: 283–289
5.Meert, K.L., Briller, S.H., Myers-Shim, S., Thurston, C.S., and Karbel, A. Examining the needs of bereaved parents in the pediatric intensive care unit: A qualitative study. Death Studies. 2009; 33: 712–740
