Stan przedrzucawkowy (preeklampsja) to zespół objawów chorobowych, które powstają w ciąży po 20 tygodniu jej trwania, a także podczas porodu i połogu. Charakteryzuje się nadciśnieniem tętniczym, któremu towarzyszy białkomocz i (lub) obrzęki. Jeśli do wcześniej wymienionych objawów dołączą drgawki to stan taki nazywa się rzucawką (eklampsja).
Etiologia stanu przedrzucawkowego nie została wyjaśniona ale wśród mechanizmów w rozwoju preeklampsji wymienia się: niedotlenienie macicy, zaburzenia w zakresie syntezy tlenku azotu, stres oksydacyjny, opornośc na insulinę, nadaktywnośc układu dokrewnego i/lub układu renina-angiotensyna, aktywację układu immunologicznego oraz aktywację krążących protein, zaburzających proces angiogenezy.
Czynniki ryzyka stanu przedrzucawkowego: pierwsza ciąża, pierwszy poród, wiek poniżej 18 lub powyżej 35 lat, przebyta choroba przebiegająca z nadciśnieniem podczas ciąży, choroby naczyń krwionośnych, cukrzyca, zaśniad groniasty, uogólniony obrzęk płodu, nieprawidłowe odżywianie, czynniki genetyczne.
Postępowanie w łagodnej postaci stanu przedrzucawkowego:
Leczenie ambulatoryjne (tylko pacjentki współpracujące):
- odpoczynek w łóżku (na lewym boku, ponieważ ta pozycja poprawia perfuzję nerek i łożyska, przyczynia się do ustępowania obrzęków i obniża ciśnienie krwi)
-dieta (spożywanie większej ilości produktów zawierających wysokogatunkowe białko, ograniczenie spożywania sodu, ograniczenie spożycia soli kuchennej, a także produktów zawierających dużą ilość chlorku sodowego, picie wody mineralnej, soków owocowych bądź warzywnych, uzupełnianie ilości wapnia) - kontrola ciśnienia tętniczego krwi
- ocena stanu płodu (KTG, profil biofizyczny dwa razy w tygodniu)
- zwiększona ilość wizyt kontrolnch u lekarza opiekującego się ciążą
Leczenie szpitalne:
- wypoczynek w łóżku (na lewym boku)
- dieta
- kontrola ciśnienia tętniczego co 4h
- codziennie: ważenie, ocena diurezy dobowej, ruchów płodu, białkomoczu dobowego, KTG
- 2 x w tygodniu: ocena hematokrytu, liczby płytek, ASPAT
- 2 x w miesiącu: ocena wzrastania płodu (USG)
Postępowanie w ciężkiej postaci stanu przedrzucawkowego:
-
ciężarna powinna być hospitalizowana
-
całodobowe leżenie w łóżku (na lewym boku) z możliwością korzystania z łazienki
-
obserwacja i ocena:
• ciśnienia tętniczego krwi (RR). Pomiary wykonywane kilka razy dziennie, ich częstość zależy od wysokości i zachowania się poszczególnych wartości
• masy ciała
• ilości traconego białka z moczem. Należy udzielić informacji kobiecie, że mocz powinna każdorazowo oddawać do szklanego słoja, umieszczonego w toalecie, oznaczonego jej imieniem i nazwiskiem. Raz na dobę położna/pielęgniarka przygotowuje próbkę moczu do badania laboratoryjnego.
Wszystkie parametry należy szczegółowo dokumentować w indywidualnej karcie obserwacji. -
ocena dobrostanu płodu przeprowadzana w oparciu o:
• przeprowadzenie przez położną/pielęgniarkę pomiarów akcji serca dziecka i dokumentowanie ich w karcie
• samoobserwację ruchów dziecka prowadzoną przez ciężarną, z wpisaniem ich na kartę ruchów dziecka
• zapis KTG
• badanie USG przeprowadzone przez lekarza
• amnioskopię -
odpowiednia dieta
-
przyjmowanie leków przez ciężarną.
Ustępowanie objawów stanu przedrzucawkowego nie oznacza wyleczenia i ciężarna powinna nadal stosować się do zaleceń lekarskich.
Zakończenie ciąży u kobiet ze stanem przedrzucawkowym:
Ciąża nie powinna być kontynuowana u żadnej pacjentki poza 40 tydzień. Indukcja porodu wskazana może być w 37-38 tyg z łagodną postacią stanu przedrzucawkowego i dojrzałą szyjką macicy. W przypadku ciężkiego stanu przedrzucawkowego decyzję o ukończeniu ciąży podejmuje się około 34 tyg, a w sytuacjach skrajnie ciężkich postaci-niezależnie od jej zaawansowania.
Wskazania do ukończenia ciąży:
- nieskuteczność farmakologiczna kontroli ciśnienia tętniczego
- liczba płytek
