Sen, to jeden z ważniejszych czynników odpowiadających za prawidłowy rozwój dziecka. Wyspane dziecko jest ciekawe świata i szybciej się uczy. Mniej więcej jedną trzecią naszego życia przesypiamy, snu nie da się niczym zastąpić, ponieważ stanowi on fizjologiczną potrzebę każdego człowieka.
Sen jest pojawiającym się cyklicznie i przemijającym stanem ograniczonej świadomości. Człowiek śpi od 6 miesiąca życia płodowego, w zależności od wieku sen składa się z określonej ilości faz, które zróżnicowane są ze względu na: napięcie mięśniowe, procesy metaboliczne, tętno i rytm oddechowy, występowanie lub brak szybkich ruchów gałek ocznych, oraz rodzaj bioelektrycznej czynności mózgu.
Do zadań pielęgniarki/położnej pracującej np. w żłobku, na oddziale noworodkowym należy zapewnienie dziecku odpowiednich warunków snu: nakarmienie, przewinięcie, zapewnienie odpowiedniego mikroklimatu, niekrępującego ubrania, przewiewnego wygodnego łóżeczka, ciszy, a w czasie dnia zasłonięcia okien. Ważna jest także edukacja rodziców na temat ważności snu jako czasu regeneracji sił organizmu, poinformowanie o normach w zakresie snu – jego długości, warunkach jakie należy dziecku zapewnić, aby sen nie był zaburzony i był okresem regeneracji sił.
Pielęgniarka/położna szkolna powinna przekazać dzieciom, młodzieży wiedzę na temat wymaganego czasu snu, jego ważności dla zdrowia, odpowiednich warunków. Wiedzę na ten temat powinni również posiadać rodzice.
Funkcje snu i jego rola w rozwoju dziecka:
-
podczas snu dzieci trenują naukę zapamiętywania – utrwalają w mózgu czynności ruchowe oraz nowe wiadomości,
-
sen regeneruje i odnawia organizm poprzez spowolnienie pracy serca i nerek, rozluźnienie mięśni, ograniczenie dopływu bodźców do ośrodkowego układu nerwowego, czasowe „zawieszenie” kontroli procesów fizjologicznych (otrzymanie na stałym poziomie temperatury ciała, oraz ciśnienia gazów we krwi),
-
umożliwia wzrost fizyczny - hormon wzrostu wydzielany jest przez przysadkę mózgową głównie podczas snu,
-
pełni funkcję „obronną” - jest rodzajem ucieczki od nadmiernych wrażeń i intensywnych bodźców,
-
podczas snu układ nerwowy przyzwyczaja się do pewnych bodźców,
-
wzrasta przepływ krwi przez mózg,
-
sen pomaga w porządkowaniu napływających danych, eliminując informacje zbędne zebrane w ciągu dnia,
-
utrwala ślady pamięciowe i sprzyja przyswajaniu nowej wiedzy- jest szczególnie ważny dla nabywania umiejętności percepcyjnych i ruchowych,
-
marzenia senne pomagają rozwiązywać problemy życia codziennego, mogą inspirować artystycznie,
-
sen pozwala zobaczyć różne zagadnienia w nowym świetle.
Konsekwencje deficytu snu:
-
labilność - niestabilność zachowania i zaburzenia charektorologiczne tj: napady agresji, złości, płaczu.
-
zaburzenia psychiczne (omamy),
-
pogorszenie koncentracji i uwagi, spłyca odczucia emocjonalne, powoduje utratę motywacji do działania, logicznego myślenia, oraz zmniejsza możliwość rozwiązywania problemów.
Bibliografia
- Ciechaniewicz W. (red.) Pielęgniarstwo. Ćwiczenia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006
- Materska M. Wstęp do psychologii z elementami histoeii psychologii. Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2001
- Munthe A. Księga z San Michele. Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1986
- Nowak A. J. (red.) Tajemnica snu. Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1997
- Oswald I. Sen. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1968
