Zakażenia możemy podzielić na wiele sposobów, w zależności od etiologii, czy rozmiaru i uogólnienia, albo też od wieku chorego i jego stanu odporności, podział może zależeć również od innych schorzeń. W pracy położnej szczególnej uwadze należą się zakażenia związane z okresem ciąży, okołoporodowe i noworodkowe.
Zakażenia dotyczące dziecka dzielimy na:
- Zakażenia wrodzone - określane jako wewnątrzmaciczne, które swój początek mają w czasie ciąży.
Każda infekcja matki wiaże się z obserwacją dobrostanu płodu. Infekcja matki, zwłaszcza wirusowa, pasożytnicza czy bakteriami atopowymi, nawet z łagodnym przebiegiem, może poważnie zaatakować płód. Zasada jest taka, że im wcześniej dochodzi do takiego zakażenia, tym głębsze mogą wyniknąć uszkodzenia płodu. Może dojść do poronienia i śmierci dziecka, do jego uszkodzenia i wykształcenia wad wrodzonych. Dziecko może również urodzić się z chorobą i jest to określane jako zakażenie wewnątrzmaciczne płodu.
Sygnałem infekcji ze strony płodu może być:
- mała masa urodzeniowa płodu
- zaburzenia oddychania i asfikcja
- uwypuklenie ciemiączka
- obniżone napięcie mięśniowe lub niepokój
- nieprawidłowe odruchy noworodkowe
- senność lub pobudzenie z krzykiem
- widoczne zabarwienia skóry (bladość , sinica, rumień , wysypka)
- hipoglikemia
- hipotermia
- tachy- lub bradykardia
- biegunki
- wymioty
- żółtaczka
- hepato- i splenomegalia
Swoiste dla niektórych zakażeń może być wodogłowie lub małogłowie, czy też zajęcie oka. W razie podejrzeń niezbędna jest natychmiastowa diagnostyka ze względu na niebezpieczeństwo szybkiego szerzenia się takiego zakażenia, co wiąże się z poważnym powikłaniem lub trwałym następstwem.
-
Zakażenia okołoporodowe związane są z samym procesem pękania błon płodowych, porodu i pierwszych 72 godzin po porodzie, kiedy to u dziecka zachodzą podstawowe ważne dla przeżycia procesy adaptacyjne.
W trakcie porodu kiedy to dochodzi do masywnej transfuzji matak- dziecko istnieje ryzyko przeniesienia infekcji HIV i hepatitis B. Tuż przed porodem lub w trakcie porodu może dojść do zakażenia płodu w przypadku PROM i zakażenia płynu owodniowego lub przy przechodzeniu dziecka przez kanał rodny.
Również samo środowisko szpitalne stanowi duże zagrożenie infekcją szczepami bakterii opornych na leczenie. wymienić tu możemy infekcje bakteryjne, wywołane przez paciorkowce, gonokoki, gronkowce, oraz chlamydie.
Symptomy świadczące o możliwości zakażenia są podobne do nieswoistych objawów infekcji wewnątrzmacicznej. Zależą one również od stanu dojrzałości noworodka, od przebiegu jego procesów adaptacji oraz innych ewentualnych schorzeń. Niestety czasem są one bardzo dyskretne i zarówno położna jak i lekarz muszą wykazać spore doświadczenie aby tych groźnych dla życia noworodka symptomów nie przeoczyć. -
Zakażenia okresu noworodkowego bywają również częstą przypadłością. Charakterystyczne jest to, iż procesy adaptacyjne wszystkich narządów i układu immunologicznego sprawiają, że noworodek nie jest w stanie szybko zlokalizować , ograniczyć miejsca infekcji i w miarę szybko jej pokonać.
W swojej pracy najbardziej obawiamy się ewentualnego zakażenia kikuta pępowinowego, gdyż gojąca się rana stanowi otwarte wrota dla zakażenia. Może się to wiązać z lokalnym zakażeniem bakteriami ropnymi samej okolicy pępka, ale może również dojść do zakażenia ogólnego - tzw. posocznicy. Poza tym połączenia z żyłami wątrobowymi i jamą otrzewną może doprowadzić do zarostowego zapalenia żył wątrobowych i zapalenia otrzewnej.
Na uwagę zasługuje fakt iż objawy miejscowe mogą tak naprawdę być niewielkie, gdyż może to się wiązać tylko z zaczerwieniem okolicy pępka, z pojawieniem się wydzieliny , z przedłużonym wysychaniem kikuta, nawet w sytuacji gdy doszło już do rozsiewu infekcji. Natychmiastowej konsultacji z lekarzem wymaga pojawienie się pbjawów ogólnych zakażenia, takich jak wzrost temperatury, brak apetytu, zmiana napięcia nerwowo- mięśniowego dziecka.
Same objawy miejscowe, przy dobrym stanie ogólnym dziecka, wskazują na przedłużony okres gojenia się kikuta pępowinowego. Dzieje się tak w przypadku nadkażenia np. drobnoustrojami saproficznymi. Wystarcza wtedy leczenie miejscowe.
W okresie noworodkowym źródłem zakażenia drobnoustrojami może okazać się równie dobrze najbliższe otoczenie, kontakt z osobą dorosłą, która ma łagodną postać infekcji lub jest tylko nosicielem, oraz zanieczyszczone ręce czy sprzęty.
Niepokojące są następujące objawy:
- zmiana zachowania i napięcia mięśniowego dziecka, prężenie się do tyłu, drgawki, ale także okresy apatii, wiotkości
- napięte i tętniące ciemię na główce, zwłaszcza z towarzyszącymi wymiotami
- zmiana zabarwienia skóry- sinica, marmurkowatość, wybroczyny, wysypki
- zmiana temperatury ciała
- przyspieszenie lub znaczne zwolnienie czynności serca
- powiększenie wątroby i śledziony
- intensywny, trudny do utulenia płacz dziecka, o zmienionej zwłaszcza wysokiej tomacji.
- niechęć do jedzenia trudności w połykaniu, wymioty, biegunka’
- chrypka, kaszel, zaburzenia oddychania , płytki oddech, świsty
