U dzieci przebieg zakażenia różni się w zależności od sposobu zakażenia. 80% przypadków to zakażenie wertykalne.
Dzieci urodzone z matek, które w okresie okołoporodowym brały środki odurzające, bezpośrednio po porodzie prezentują objawy abstynencji. Wymagają od razu leczenia odtruwającego. Od razu też prowadzona jest diagnostyka co do możliwego zakażenia HIV choć odpowiedź uzyskuje się dopiero po kilku tygodniach.
Przebieg choroby u dzieci zależy od okresu ciąży lub porodu, w którym doszło do zakażenia.
Najciężej i najkrócej chorują dzieci zakażone w okresie wewnątrzmacicznym. Rodzą się mniejsze i słabsze.
W ciągu kilku miesięcy obserwuje się objawy zakażenia. Dzieci te umierają w ciągu pierwszych lat życia. W przypadku zakażenia okołoporodowego choroba trwa parę lat dłużej. Jednak w każdym przypadku dzieci te są słabsze i mniejsze.
Do zakażenia we wczesnym i późniejszym dzieciństwie dochodzi głównie na drodze podawania środków krwiopochodnych. Im starsze jest dziecko w czasie zakażenia, tym mniejszy wpływ ma choroba na jego rozwój.
W okresie skąpo-objawowym obserwuje się nie niecharakterystyczne objawy, takie jak limfadenopatia, powiększenie śledziony, zapalenie śledziony, nawracające infekcje górnych dróg oddechowych.
W okresie objawowym pojawiają się stany gorączkowe, niedokrwistość, małopłytkowość, neutropenia, grzybica jamy ustnej, LIP-śródmiąższowe, limfocytarne zapalenie płuc i inne.
W okresie pełno objawowym pojawiają się typowe choroby oportunistyczne lub encefalopatia HIV, której objawami są zahamowanie rozwoju intelektualnego, małogłowie czy zanik mózgu, zaburzenia ruchowe.
Czynnikami ryzyka związanymi z porodem:
- długo trwający poród,
-przebicie pęcherza płodowego w celu przyspieszenia akcji porodowej, - stosowanie kleszczy, pomocy ręcznej,
- nacięcie krocza.
Podobny wpływ ma długo trwająca ciąża (ciąża przenoszona). Fizjologicznie – w ostatnim okresie ciąży – dochodzi do tzw. przecieków przezłożyskowych, a więc do kontaktu krwi matki i dziecka. Jest to głównie związane ze starzeniem się łożyska i zmniejszeniem jego bariery ochronnej. Poród przedwczesny jest także obarczony wyższym ryzykiem, gdyż wiąże się najczęściej z chorobami łożyska, ciąży lub płodu. W ciąży bliźniaczej bardziej narażone na zakażenie HIV jest pierwsze z bliźniąt.
Jeśli doszło do zakażenia dziecka, należy jak najszybciej rozpocząć leczenie antyretrowirusowe, aby zahamować replikację wirusa, zmniejszyć jego rezerwuar i zapobiec uszkodzeniom narządowym. Zakażenie wertykalne wykazuje szybszą progresję do AIDS (schyłkowej postaci zakażenia HIV) niż nabyte inną drogą – u nastolatków lub dorosłych. Kliniczne objawy AIDS w pierwszych miesiącach życia mogą wystąpić u 15-25% niemowląt zakażonych HIV, zwłaszcza gdy do zakażenia doszło w życiu płodowym. Średni czas przeżycia dzieci z nierozpoznanym zakażeniem i nieleczonych wynosi 6-9 miesięcy. W tej grupie najczęściej stwierdza się zakażenia oportunistyczne i zaburzenia neurologiczne. Może się także zdarzyć, że mimo długotrwałej infekcji bez leczenia dziecko nie ma objawów klinicznych ani niedoboru odporności – dotyczy to głównie dorosłych, ale też mały odsetek dzieci zakażonych podczas porodu lub karmienia piersią.
PIŚMIENNICTWO:
- Marczyńska M.: Zakażenie HIV u dzieci, Klinika Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego WUM, Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie
- Marczyńska M., Szczepańska-Putz M., Dobosz S., Ołdakowska A., Popielska J: Zalecenia zapobiegania wrodzonemu zakażeniu HIV [w] Zasady opieki nad pacjentami zakażonymi HIV Zalecenia PTN AIDS. red. A. Horban R. Podlasin, G. Cholewińska, A. Wiercińska-Drapało, B. Knysz, M. Inglot, A. Szymczak. Warszawa
- Marczyńska M., Szczepańska-Putz M., Popielska J., Dobosz S., Ołdakowska A. Diagnostyka zakażenia HIV u dzieci [w] Zasady opieki nad pacjentami zakażonymi HIV. Zalecenia PTN AIDS. red. A. Horban R. Podlasin, G. Cholewińska, A. Wiercińska-Drapało, B. Knysz, M. Inglot, A. Szymczak. Warszawa PTN AIDS, 2013
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 września 2012 r. w sprawie standardów postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem (Dz.U. 2012 poz. 1100)
