Odmiedniczkowe zapalenie nerek jest bakteryjnym zapaleniem miąższu nerkowego. Zaliczane jest do ciężkiego powikłania ciążowego. Działaniem prewencyjnym tej choroby jest wykonywanie badań przesiewowych moczu, w tym rutynowych posiewów oraz leczenie bezobjawowego bakteriomoczu.
Objawy odmiedniczkowego zapalenia nerek:
- gorączka,
- ból brzucha w boku lub kącie żebrowo-kręgowym głównie po prawej stronie,
- ropomocz,
- nudności,
- wymioty,
- dreszcze,
- częste parcie na mocz,
- objawy dyzuryczne w trakcie mikcji – pieczenie w trakcie oddawania moczu,
- osłabienie,
- hipotensja,
- leukocytoza w badaniu krwi,
- objawy hemolizy wewnątrznaczyniowej,
- niedokrwistość,
- trombocytopenia – małopłytkowość,
- zmniejszenie klirensu kreatyniny do 80ml/nin,
- wstrząs septyczny.
Odmiedniczkowe zapalenie nerek w czasie ciąży wywołują chorobotwórcze bakterie, kolonizujące dolne drogi moczowe. Bakterie zlokalizowane w cewce moczowej i pęcherzu wędrując przez moczowody dostają się do układu miedniczkowego, doprowadzając do uszkodzenia tkanek wywołując reakcję zapalną.
Bakterie odpowiedzialne za wystąpienie zapalenia nerek są:
I. Bakterie tlenowe:
- Escherichia Coli,
- Klebsiella pneumoniae,
- Proteus mirabilis.
II. Bakterie Bram ujemne:
- Enterobacter,
- Citrobacter.
III. Bakterie Gram dodatnie:
- Paciorkowce z grupy B.
Patomechanizm wystąpienia odmiedniczkowego zapalenia nerek polega na tym, iż bakterie z dolnych dróg rodnych kolonizują dolne odcinki układu moczowego poprzez adhezję (przyleganie) do błony śluzowej dróg moczowych .
Ciąża predysponuje do szybszego przedostania się bakterii do wyższych pięter układu moczowego ze względu na zmniejszenie odpływu moczu spowodowanego uciskiem macicy oraz przekrwieniem narządów miednicy małej. Hormony także mają wpływ tj. wysokie stężenie progesteronu wpływa na obniżenie napięcia mięśni gładkich dróg moczowych.
Choroba ta może zagrażać matce oraz płodu.
Powikłania u matki spowodowane są zaburzeniami poszczególnych narządów.
Zespół niewydolności oddechowej jest jednym z powikłań.
Charakteryzuje go zespół objawów:
- Duszność,
- Tachypnoe – przyspieszenie częstości oddechów,
- Hipoksemia – obniżenie ciśnienia krwi,
- Zajęcie płuc,
- Przesiek do jamy opłucnej,
- Obrzęk płuc.
Powikłaniem ze strony płodu jest duże prawdopodobieństwo przedwczesnego porodu, ponieważ mediatory zapalenia, wydzielane w czasie ostrej, gorączkowej fazy choroby mogą spowodować przedwczesne wystąpienie czynności skurczowej macicy.
Należy pamiętać, iż charakterystyczny objaw zapalenia nerek, czyli ból w okolicy prawego boku może towarzyszyć innym jednostkom chorobowym, takim jak m.in.:
Zapalenie wyrostka robaczkowego, zapalenie wątroby czy pęcherzyka żółciowego.
Lekarz musi przeprowadzić odpowiednią procedurę diagnostyczną odmiedniczkowego zapalenia nerek, celem wykluczenia innych chorób.
Postępowanie w przypadku zdiagnozowania odmiedniczkowego zapalenia nerek:
- hospitalizacja,
- dożylne podawanie płynów,
- pozajelitowa antybiotykoterapia,
- badanie krwi – morfologia, biochemia,
- badanie moczu,
- monitorowanie czynności skurczowej macicy,
- obserwacja pod kątem wystąpienia powikłań, tj. wstrząsu septycznego, powikłań płucnych oraz reakcji na antybiotyk,
- obniżenie gorączki, aby nie dopuścić do wystąpienia niekorzystnych skutków przedłużonej hipertermii u płodu.
Po zakończonym leczeniu posiew moczu jest wymagany raz w miesiącu, aż do ukończenia ciąży. Kobieta powinna zwracać szczególną uwagę w przypadku wystąpienia jakichkolwiek niepokojących objawów i o wszystkich informować lekarza.
Piśmiennictwo:
-
Benubi Guy I.: Stany naglące w położnictwie i ginekologii, Warszawa 1997,119-124.
-
Dębski R., Ginekologia kliniczna, Wrocław 2009, 111
