Podczas zabiegów ginekologiczno-położniczych częstymi powikłaniami urologicznymi są:
- niedrożność moczowodu,
- przetoka moczowodowo-pochwowa,
- przetoka pęcherzowo-pochwowa.
Do uszkodzenia moczowodu, którego konsekwencją jest zwężenie, może dojść także przez przypadek podczas operacji lub zabiegów w obrębie dróg moczowych. Wówczas mówi się o jatrogennym uszkodzeniu moczowodu.
Niestety niedrożność moczowodu często rozpoznawana jest po dłuższym czasie od wykonania operacji, ponieważ na ogół nie daje typowych dolegliwości. Nieprawidłowość ta prowadzi do zastoju moczu powyżej jej wystąpienia.
Mogą wystąpić objawy sugerujące wystąpienie niedrożności takie jak:
- bóle w boku,
- bóle mające charakter kolki, promieniujące do pachwiny lub/i wargi sromowej większej,
- gorączka,
- dreszcze,
- stan zapalny narządu moczowo-płciowego,
- częstomocz,
- nawracające infekcje układu moczowego,
- objawy dyzuryczne – pieczenie podczas mikcji,
- dodatni Objaw Goldflama - gdy lekarz uderza w okolicę lędźwiową pleców, pacjent odczuwa dotkliwy ból.
Metody diagnostyczne:
-
urografia – badanie z użyciem promieniowania RTG z podaniem dożylnie środka cieniującego celem obrazu i wydolności układu moczowego. Badanie pozwala ocenić pracę obu nerek, odpływ moczu, przepuszczanie kontrastu poza układ moczowy. Bezpośrednio przed badaniem należy opróżnić pęcherz, w dniu badania należy być na czczo, dwa dni przed badaniem należy ograniczyć spożywanie warzyw, owoców, słodyczy – obowiązuje dieta półpłynna.
-
cystografia mikcyjna – badanie polegające na założenie cewnika Foleya do pęcherza moczowego przez, który podawany jest środek kontrastowy. Podczas mikcji robiona jest seria zdjęć RTG celem uwidocznienia zmian patologicznych w obrębie układu moczowo-płciowego. Infekcja układu moczowego wyklucza przeprowadzenie cystografii mikcyjnej, dlatego przed badaniem wykonywany jest rutynowo posiew moczu, celem diagnostyki ewentualnej infekcji.
Metody leczenia:
- umieszczenie cewnika w zwężonym moczowodzie na okres ok. 4 miesięcy,
- wykonanie nefrostomii przezskórnej, badania umożliwiającego odpływ moczu z nerek poprzez ich nakłucie,
- poszerzenie moczowodu cewnikiem z balonem – Grunzinga,
- zabieg chirurgiczny – rekonstrukcja moczowodu,
- wszczepienie moczowodu do pęcherza moczowego,
- zespolenie moczowodowo-moczowodowe.
Rozpoznanie przetoki między układem moczowym a płciowym powinno być oparte na charakterystycznych objawach i badaniach diagnostycznych. Najistotniejszym symptomem jest wyciek moczu przez pochwę. Ilość wypływającego moczu zależy od wielkości otworu.
W pooperacyjnych przetokach wyciek moczu może pojawić się zaraz po operacji lub po kilku/kilkunastu dniach po. Ważne jest określenie między jakimi narządami powstało połączenie, jakiej wielkości są jej otwory, usytuowanie względem ujścia moczowodów.
Użycie preparatów barwnikowych służy do rozróżnienia przetok.
Stosowane barwniki to m.im.: błękit metylenowy czy indygo karmin.
Przewlekłe popuszczanie moczu jest częstym symptomem tych dolegliwości, nasila się w pozycji stojącej, leżąc ustępuje.
Lekarz podczas badania ginekologicznego ocenia i diagnozuje rodzaj niedrożności, pozycja kolankowo-łokciowa może ułatwić lekarzowi obraz patologii.
Z reguły, gdy jest to możliwe pacjentki kwalifikuje się na zabieg operacyjny, gdyż objawowe leczenie nie przynosi zamierzonych efektów. Wybór metody leczenia operacyjnego zależy od wysokości miejsca wystąpienia nieprawidłowości, wielkości ubytku, oraz obecności innych uszkodzeń w układzie moczowo-płciowym.
PIŚMIENNICTWO:
-
Benubi Guy I.: Stany naglące w położnictwie i ginekologii, Warszawa 1997, 318-320
-
Borkowski A.: Popromienne przetoki pęcherzowo-pochwowe. Ginekologia Polska 1981, 52, 5, 397
-
Leszczyński S.: Historia radiologii polskiej na tle radiologii światowej. Medycyna Praktyczna, Kraków 2000
-
Prajsner A., Szkodny A., Bar K.: Urazy dróg moczowych towarzyszące operacjom ginekologiczno-położniczym. Urologia Polska, 1985, 38, 4, 252
-
Serini-Bulska M., Krzeski T.: Uszkodzenie narządu moczowego w czasie operacji położniczo-ginekologicznych i postępowanie. Wiad. Lek., 1960, 13, 207
-
Szewczyk W., Prajsner A., Łukojć K., Szkodny A. : Niedrożność moczowodu w następstwie przetoki pęcherzowo-pochwowe. Urologia Polska, 1991, 44, 1
-
Szkodny A., Prajsner A., Bar K.: Ocena operacyjnego leczenia przetok pęcherzowo- pochwowych. Urologia Polska, 1985, 38, 2, 137
-
Tański Z., Pogodski E., Jarząbek Z.: Przetoka moczowodowo-pochwowa spowodowana ciałek obcym. Urologia Polska, 1995, 48,1
-
Urbanik M.: Historia polskiej radiologii zabiegowej (interwencyjnej). Przegląd Lekarski, 2012, 69, 7
