Niepowściągliwe wymioty ciężarnych definiuje się jako bardzo nasilone wymioty rozpoczynające się przed 16. tygodniem ciąży, które powodują utratę około 5% masy ciała i znaczną ketonurię, Uważa się, że problem ten dotyczy 0,3-2% kobiet w ciąży.
Oporne na leczenie wymioty prowadzą do:
- odwodnienia,
- zaburzeń elektrolitowych i metabolicznych
- niedoborów pokarmowych, co może wymagać hospitalizacji.
Przedłużające się wymioty zwiększają m.in. ryzyko wystąpienia encefalopatii Wernickego w następstwie niedoboru tiaminy (witaminy B1).
Wykazano ponadto, że niepowściągliwe wymioty ciężarnych stosunkowo często wiążą się z występowaniem nadczynności tarczycy. Częściej jednak występuje obniżone stężenie TSH przy prawidłowych stężeniach T3 i T4.
Stwierdza się, że nasilone wymioty nie wywierają negatywnego wpływu na stan płodu. Co więcej - udowodniono, że u kobiet z wymiotami podczas ciąży występuje mniejsze ryzyko poronienia, obumarcia płodu, porodu przedwczesnego oraz ograniczenia wzrastania wewnątrzmacicznego niż u kobiet bez tego objawu.
Etiopatogeneza
Przyczyny niepowściągliwych wymiotów ciężarnych nie zostały dotąd dokładnie poznane, ale wydaje się, że istotną rolę odgrywają tu zarówno czynniki somatyczne, jak i psychiczne. Według jednej z teorii nudności i wymioty podczas ciąży wiążą się z aktywnością trofoblastu i prawdopodobnie są następstwem podwyższonego stężenia ludzkiej gonadotropiny kosmówkowej (hCG). Stwierdzono bowiem, że kobiety, u których w czasie ciąży występują nudności i wymioty, mają wyższe stężenia hCG niż ciężarne bez tych objawów. Ponadto niepowściągliwe wymioty ciężarnych częściej występują w ciążach wielopłodowych i w zaśniadzie groniastym, gdy stężenia hCG są znacząco wyższe. W ciążach zaśniadowych niepowściągliwe wymioty ciężarnych występują w ponad 30% przypadków.
Teoria psychosomatycznej etiologii niepowściągliwych wymiotów ciężarnych opiera się na stwierdzeniu, że u kobiet ciężarnych ob- serwuje się wyższy poziom lęku i większą podatność na sugestię niż u nieciężarnych. Sugeruje się, że niepowściągliwe wymioty ciężanych związane są ze stresem i napięciem emocjonalnym i częściej występują u kobiet niedojrzałych, histerycznych i skłonnych do depresji.
Postępowanie terapeutyczne
Tolerancję posiłków mogą ułatwić określone zmiany w diecie i trybie życia. Ciężarna powinna unikać nieprzyjemnych zapachów, stosować lekką dietę węglowodanową, spożywać małe, częste posiłki, jedząc osobno potrawy stałe i płynne w odstępie przynajmniej 2 godzin.
W razie niedoborów wodnoelektrolitowych i zaburzeń w gospodarce kwasowo-zasadowej pacjentka nie powinna otrzymywać posiłków aż do ich wyrównania. Wykazano, że dożylna terapia w ciągu 24 godzin prowadzi do ustania wymiotów i zwiększenia tolerancji posiłków. W leczeniu niepowściągliwych wymiotów ciężarnych można po- nadto zastosować leki przeciwwymiotne.
Profilaktyka
Skuteczną profilaktyką niepowściągliwych wymiotów ciężarnych, która znacząco redukuje częstość ich występowania, jest doustna suplementacja multiwitaminowa w okresie okołokoncepcyjnym.
Bibliografia:
Położnictwo Ginekologia tom 1 G. Bręborowicz
