Nadciśnienie tętnicze to schorzenie układu krążenia krwi charakteryzujące się okresowo lub stale podwyższonym ciśnieniem tętniczym, zarówno skurczowym (górnym), jak i rozkurczowym (dolnym).
Częstość występowania u dzieci jest znacznie mniejsza niż u ludzi dorosłych i szacuje się ją na 1-5%.
Do rozpoznania nadciśnienie u dzieci upoważnia stwierdzenie trzech niezależnie wykonanych pomiarach podwyższonych wartości ciśnienia skurczowego u rozkurczowego, w odniesieniu do płci, wieku, wagi i wzrostu dziecka z oceną na siatkach centylowych dla nadciśnienia tętniczego.
U dzieci wyróżnia się nadciśnienie tętnicze:
- graniczne,
- znamienne,
- ciężkie.
Nadciśnienie tętnicze można podzielić na:
a) pierwotne (samoistne),
b) wtórne (objawowe).
Przyczyny samoistnego nadciśnienia tętniczego nie są dotąd jednoznacznie ustalone.
Leczenie nadciśnienia samoistnego polega na unormowaniu trybu życia, wprowadzeniu ograniczeń dietetycznych oraz zastosowaniu odpowiednich środków farmaceutycznych, zależnie od okresu choroby.
Powrót ciśnienia do warunków prawidłowych pod wpływem leczenia nie upoważnia do jego przerwania, nie może być wskazaniem do obniżenia dawek stosowanych leków.
Nadciśnienie wtórne jest nadciśnieniem pojawiającym się w przebiegu różnych chorób o ustalonej etiologii.
Może występować w następujących stanach chorobowych:
a) nadciśnienie nerkowe
- choroby upośledzające ukrwienie nerek
- zator tętnic nerkowych, wady rozwojowe tętnic nerkowych, wodonercze, guzy nerek,
- choroby miąższu nerek (ostre i przewlekłe kłębuszkowe zapalenie nerek, odmiedniczkowe zapalenie nerek, zespół Kimmelstiela-Wilsona,
- nefropatia cukrzycowa;
b) nadciśnienie na skutek zaburzeń hormonalnych
- choroba kory lub rdzenia nadnerczy (zaspół Cushinga),
- choroba przedniego płata przysadki z nadczynnością kortykotropową,
- choroby innych gruczołów wydzielania wewnętrznego;
c) nadciśnienie w wyniku zaburzeń hemodynamicznych (koarktacja aorty);
d) nadciśnienie spowodowane zaburzeniami metabolicznymi (hipercalcemia);
e) nadciśnienie spowodowane chorobami układu nerwowego (stan wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego).
Objawy nadciśnienia tętniczego wtórnego są podobne do objawów występujących w nad ciśnieniu samoistnym – zawsze jednak współistnieją z objawami choroby podstawowej. Leczenie powinno dotyczyć przede wszystkim choroby podstawowej, ponieważ jej wyleczenie może przywrócić normalne wartości ciśnienia tętniczego.
Każde dziecko, które ukończyło 3 rok życia, powinno mieć mierzone ciśnienie tętnicze co najmniej 1 raz w roku. U dzieci młodszych pomiarów powinno dokonywać się w razie wystąpienia szczególnych wskazań, takich jak np. choroby nerek, wady wrodzone, nowotwory, obciążony wywiad okołoporodowy, obciążony wywiad rodzinny, stan po przeszczepie narządu lub szpiku kostnego, stosowanie leków podwyższających ciśnienie tętnicze.
Nieleczone lub nieprawidłowo leczone wysokie i podwyższone ciśnienie u dziecka stanowi źródło groźnych powikłań.
Piśmiennictwo:
- Peter Ederer: Wysokie ciśnienie. Warszawa: 1997. ISBN 83-87892-14-9
- Nadciśnienie tętnicze - nowe standardy ESC. Polskie Towarzystwo Kardiologiczne, 2007-06-16
- Nadciśnienie złośliwe (nadciśnienie przyspieszone). W: Andrzej Januszewicz, Włodzimierz Januszewicz, Ewa Szczepańska-Sadowska, Marek Sznajderman (red.): Nadciśnienie tętnicze. Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2007, s. 701-709
