Nadczynność pęcherza moczowego to schorzenie wywołujące szereg uciążliwych dolegliwości. Osoby dotknięte problemem odczuwają ucisk pęcherza oraz nie są w stanie świadomie kontrolować potrzeby oddawania moczu. Stosowane metody leczenia takie jak farmakoterapia w wielu przypadkach okazują się nieskuteczne oraz wywołują wiele niepożądanych działań. W ostatnich latach pojawiła się możliwość zwalczania nadczynności pęcherza moczowego za pomocą botoksu, który stanowi alternatywną formę leczenia, odznaczającą się wysoką efektywnością i bezpieczeństwem.
Nietrzymanie moczu zgodnie z definicją podaną przez International Continence Society (ICS) jest dolegliwością polegającą na nieświadomym wycieku moczu, które stwarza problemy zarówno natury higienicznej jak i socjalnej. Ze względu na patogenezę nietrzymania moczu nie jest wyodrębniane jako jednostka chorobowa, a wyłącznie objaw, który występuje na skutek zaburzeń czynnościowych jak również zmian patologicznych dolnych dróg moczowych.
Wystąpienie problemu nietrzymania moczu może być związane z wieloma czynnikami i wywoływać różne postacie dolegliwości.
ICS wyróżnia następujący podział nietrzymania moczu:
- Wysiłkowe nietrzymanie moczu
- Nietrzymanie moczu z nagłym parciem
- Nietrzymanie moczu w wyniku przepełnienia pęcherza
Problem nietrzymania moczu może być również wynkiem nadreaktywności pęcherza moczowego.
Pęcherz nadreaktywny (OAB – ang. overactive bladder, łac. vesica hyperreflectorica) jest zaburzeniem w zakresie gromadzenia oraz oddawania moczu, które składa się z zespołu określonych dolegliwości. Z danych epidemiologicznych wynika, iż nadreaktywność pęcherza moczowego staje się problemem społecznym. Szacuje się, iż na schorzenie cierpi około 5-10% ogółu populacji zarówno kobiet jak i mężczyzn, głównie po 40 roku życia. W Polsce liczba osób z pęcherzem nadreaktywnym stanowi około 2-3 mln osób, natomiast zapadalność w ciągu roku ocenia się na 10-15 tysięcy przypadków.
U chorych z pęcherzem nadreaktywnym obserwuje się następujące objawy:
- częstomocz - wielokrotne oddawania moczu w związku z bolesnym uczuciem parcia, zarówno w ciągu dnia (frequency) jak i w nocy (nykturia),
- parcia naglące - uporczywej, często gwałtownej potrzebie oddania moczu, która jest niewspółmierna do wypełnienia pęcherza moczowego,
- nietrzymania moczu z powodu parcia - niekontrolowany wyciek moczu wywołany parciami naglącymi.
Powyższe objawy mogą wystepować osobno lub wspólnie. Zgodnie z przyjętymi przez ICS kryteriami, częstomocz dzienny wynosi powyżej 8 mikcji w ciągu doby. Innym miernikiem jest odstęp czasowy w poszczególnych mikcjach, który w przypadku częstomoczu dziennego jest częstszy niż co 2 godziny. Nykturia czyli częstomocz nocny objawia się minimum 3 mikcjami w ciągu nocy.
Zdarza się, iż objawy towarzyszące pęcherzowi nadreaktywnemu mogą być oznakiem wielu innych schorzeń, dlatego konieczne jest ich wykluczenie poprzez odpowiednie badania (test wkładkowy, badanie moczu, USG jamy brzusznej, badanie urodynamiczne oraz niekiedy rezonans magnetyczny).
Do przykładowych chorób przebiegających w podobny sposób zaliczamy:
- zakażenia układu moczowego oraz płciowego
- choroby nerek
- cukrzycę
- zespół jelita nadwrażliwego
Przyczyny pęcherza nadreaktywnego nie są do końca znane. Uważa się, iż schorzenie może być wywołane poprzez zaburzenia w zakresie funkcjonowania nerwów, które odpowiadają za działanie układu moczowego. Nieprawidłowości te mogą być wynikiem uszkodzeń układu nerwowego, a mianowicie rdzenia kręgowego, zaburzeń w połączeniach nerwowo-mięśniowych lub nadmiernym przewodnictwie czuciowym.
