Krwawienie z przewodu pokarmowego

Dla położnych - Wasze artykuły - ZAKOŃCZONY
1

Krwawienie z przewodu pokarmowego może być poważnym powikłaniem wielu schorzeń przewodu pokarmowego. Krwawienie w zależności od jego źródła i stopnia nasilenia może stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia każdego człowieka. Krwawienie z przewodu pokarmowego według umiejscowienia klasyfikuje się na krwawienie z górnego i dolnego odcinka przewodu pokarmowego. Objawy krwawienia w danym odcinku przewodu pokarmowego są praktycznie jednakowe niezależnie od źródła, a jednocześnie różnią się znacznie dla obu odcinków pod względem dynamiki rozwoju. Umowną granicą między górnym a dolnym odcinkiem przewodu pokarmowego stanowi wiązadło wieszadłowe Treitza. Krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego oznacza krwawienie z przełyku, żołądka lub dwunastnicy, natomiast z dolnego odcinka oznacza krwawienie z jelita cienkiego, jelita grubego lub odbytu.

Przyczyny krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego:

  • Uszkodzenie błony śluzowej żołądka i dwunastnicy, poprzez:
    • Owrzodzenia powstałe w przebiegu nadkwaśności,
    • Owrzodzenia powstałe w zakażeniu Helicobacter pylori
    • Owrzodzenia u chorych oparzonych – wrzód Curlinga,
    • Owrzodzenia polekowe – po stosowaniu NLPZ (niestereidowych leków przeciwzapalnych)
    • Owrzodzenia powstałe przy długotrwałym podawaniu glikokortykosteroidów.

  • Pęknięcia błony śluzowej wpustu na skutek długotrwałych wymiotów – zespół Mallory’ego – Weissa,

  • Choroba nowotworowa,

  • Krwotoczne zapalenie błony śluzowej żołądka,

  • Zaburzenia krzepnięcia krwi,

  • Marskość wątroby doprowadzająca do wystąpienia nadciśnienia wrotnego i powstania żylaków przełyku.

Przyczyny krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego:

  • Nowotwory jelita cienkiego,

  • Polipy,

  • Uchyłkowatość jelita grubego,

  • Nowotwory jelita grubego,

  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego,

  • Żylaki odbytu,

  • Nieswoiste choroby zapalne jelit (np. choroba Leśniowskiego – Crohna).

  • Objawy miejscowe:
    • Wymioty krwią,
    • Wymioty z domieszką krwi,
    • Obecność krwi w zawartości żołądka odsysanej przez zgłębnik,
    • Czarne smoliste stolce,

  • Ogólne objawy krwotoku (przyspieszenie tętna, obniżenie ciśnienia tętniczego, bladość skóry i błon śluzowych, oziębienie dystalne, zaburzenia lub utrata świadomości, przyspieszenie i spłycenie oddechów),

  • W badaniach laboratoryjnych krwi obniżenie wartości hemoglobiny i hematokrytu, podwyższony poziom leukocytów, oliguria lub anuria, obniżenie ośrodkowego ciśnienia żylnego.

Objawy krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego:

  • Wypływ czystej krwi i/lub ze skrzepami z odbytu przy bardzo masywnych krwawieniach,
  • Krew zmieszana z masami stolca,
  • Ogólne objawy krwotoku jak w objawach z krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego.

Leczenie krwawienia z przewodu pokarmowego:

  • Dożylne przetaczanie płynów krwiozastępczych, krwi i osocza,
  • Witamina K,
  • Dożylne podawanie leków przeciwwrzodowych),
  • Dożylne podawanie leków przeciwkrwotocznych, które zapobiegają rozpuszczaniu się powstałych skrzepów i w naturalny sposób tamują krwawienie,
  • Leki obkurczające naczynia zaopatrujące narządy przewodu pokarmowego,
  • Hamowanie krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego metodami endoskopowymi,
  • Założenie sondy Sengstakena – Blakemore’a (jest to giętka rurka z balonikiem obciążona ciężarkiem) do przełyku i wypełnienie jej powietrzem (napompowanie), co powoduje mechaniczne uciskanie krwawiącego żylaka i zwykle tamuje krwawienie,
  • Leczenie operacyjne stosowane jest w sytuacji gdy pomimo zastosowanego leczenia zachowawczego krwawienie utrzymuje się i zagraża życiu chorego lub gdy chory nie zgadza się na przetoczenie krwi.

Ustalenie źródła krwawienia opiera się na:

  1. Rozpoznaniu objawów klinicznych.
  2. Zebraniu wywiadu od chorego lub jego rodziny na temat:
  • Zażywania leków (np. NLZP, leków w skład których wchodzi żelazo)
  • Spożywanych pokarmów, które mogą dawać czarne zabarwienie stolca (np. czarne jagody, buraki, szpinak)
  • Przebytych chorób (np. skaza krwotoczna, WZW typu B i C, marskość wątroby, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, oparzenia, poprzednie epizody krwawienia)
  • Nałogów (np. alkohol, nikotyna)
  1. Badaniach diagnostycznych:
  • Endoskopowe badanie górnego odcinka przewodu pokarmowego,
  • Badania laboratoryjne krwi (np. morfologia, hematokryt, próby wątrobowe, układ krzepnięcia, elektrolity).

Literatura:

  1. Walewska E. (red.): Podstawy z pielęgniarstwa chirurgicznego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007
  2. Ślusarska B., Zarzycka D., Zahradniczek K. (red.): Podstawy pielęgniarstwa. T. I. Założenia teoretyczne. Wydawnictwo CZELEJ, Lublin 2004
  3. Kapała W.: Pielęgniarstwo w chirurgii. Wydawnictwo CZELEJ, Lublin 2006