Komunikacja interpersonalna w zawodzie położnej

Dla położnych - Wasze artykuły - ZAKOŃCZONY
1

KOMUNIKACJA INTERPERSONALNA – jest procesem, w trakcie którego społeczeństwo, przekazuje sobie informacje – komunikaty na dwa sposoby – słowny (werbalny), niesłowny (niewerbalny). Komunikatem jest zatem wiadomość adresowana od nadawcy do odbiorcy.
Istotą komunikacji jest wzajemne zrozumienie nadawcy i odbiorcy. W komunikacie ważna jest treść oraz inne czynniki wpływające na efektywny proces komunikowania się tj.: tonacja/barwa wypowiedzianych słów, mimika twarzy czy gesty.
Komunikowanie w położnictwie dotyczy bardzo wielu aspektów. Związane jest zarówno z działalnością praktyczną (proces pielęgnowania), jak i działalnością teoretyczną (naukową).
Położna z racji sprawowania swoich funkcji zawodowych wchodzi w bezpośredni kontakt z przedmiotem opieki, jego rodziną i znajomymi, z własną grupą zawodową oraz innymi członkami zespołu terapeutycznego. Wiąże się to z koniecznością posiadania i ciągłego doskonalenia odpowiednich umiejętności komunikacyjnych.

FUNKCJE KOMUNIKACJI W ZAWODZIE POŁOŻNEJ:
-funkcja informacyjna
-funkcja terapeutyczna
-funkcja diagnostyczna

RODZAJE KOMUNIKACJI:
1.Werbalna- porozumiewanie się za pomocą języka, komunikacja za pomocą słów, dźwięków stanowi 35 %.

Niewerbalna- „mowa ciała”, komunikacja za pomocą sygnałów pozawerbalnych: języka
ciała, dotykowych, wizualnych, zapachowych stanowi 65%

  1. Komunikacja indywidualna i zbiorowa
    Indywidualna- małe grupy
    Zbiorowa- większe grupy

  2. Komunikacja bezpośrednia i pośrednia
    Bezpośrednia- twarzą w twarz
    Pośrednia- za pomocą listów, mediów itp.

Przyczyny zaburzeń w komunikowaniu:
-brak przygotowania do rozmowy,
-brak jasności komunikatu,
-okoliczności,
-niedokładny odbiór/wybiórczość,
-subiektywizm,
-brak zaufania/szacunku.

Czynniki wpływające na przebieg komunikacji położna – pacjentka:

  • Cechy i właściwości położnej,
  • Cechy i właściwości pacjentki,
  • Miejsce komunikacji (szpital).

Cechy położnej:

  • Stopień posiadanej wiedzy i umiejętności praktycznych,
  • Gotowość do niesienia pomocy,
  • Wrażliwość na potrzeby innych,
  • Umiejętność indywidualnego podejścia,
  • Umiejętność budowania atmosfery zaufania i bezpieczeństwa,
  • Ciepło emocjonalne,
  • Empatia,
  • Akceptacja i umiejętność poszanowania godności człowieka,
  • Autentyczność,
  • Otwartość,
  • Akceptacja siebie.

Cechy pacjenta:

  • Cechy osobowości,
  • Umiejętności komunikowania się,
  • Choroba i jej właściwości,
  • Reakcja na chorobę,
  • Wiek.

Obserwacja ludzi chorych pozwala na stwierdzenie znacznych różnic w ich postępowaniu.
Różnice te dotyczą ustosunkowania się do choroby, podejmowanych działań, stosunku do najbliższego otoczenia i personelu medycznego. Każda choroba somatyczna, zwłaszcza wtedy gdy jest ciężka, zagraża życiu lub jest przewlekła powoduje zmiany w funkcjonowaniu człowieka, najczęściej są to zmiany negatywne.

Zmiany w zachowaniu człowieka chorego zależą od:

  • Właściwości choroby,
  • Dolegliwości i ograniczeń spowodowanych chorobą,
  • Obrazu własnej choroby,
  • Sytuacji życiowej,
  • Osobowości.

Istnieją takie grupy pacjentek z którymi komunikacja z założenia będzie utrudniona.
Są to pacjentki w wieku podeszłym, upośledzone umysłowo, psychicznie chore, umierające i nieprzytomne.

Trudności w komunikacji z pacjentką upośledzoną umysłowo:

  • Zaburzenia spostrzegania, uwagi, pamięci,
  • Zaburzenia myślenia,
  • Zaburzenia mowy,
  • Zaburzenia emocjonalne,
  • Zaburzenia społeczne i zachowania.

Trudności w komunikacji z pacjentką psychicznie chorą:

  • Odmienne spostrzeganie rzeczywistości,
  • Omamy/Urojenia,
  • Lęk/strach przed ludźmi,
  • Stereotypy i uprzedzenia wobec ludzi psychicznie chorych.

Trudności w komunikacji z pacjentką w wieku podeszłym:

  • Nieufność i podejrzliwość,
  • Trudności w przystosowaniu do nowych sytuacji,
  • Demencja starcza,
  • Zmęczenie życiem i chorobą,
    -Nastawienie hipochondryczne,
  • Obniżenie nastroju,
  • Konfliktowość.

Trudności w komunikacji z pacjentką umierającą:

  • Odczuwa coraz więcej dolegliwości,
  • Odczuwa silne bóle,
  • Zmęczony jest życiem, cierpieniem i chorobą,
  • Odczuwa złość, bunt, przygnębienie, rozpacz, strach,
  • Jest przewrażliwiony w odbiorze rzeczywistości,
  • Ma poczucie obciążenia dla innych,
  • Ma poczucie izolacji i braku znaczenia, jednocześnie izolując się od innych,
  • Może mieć zaburzenia świadomości i trudności w mowie.

Trudności w komunikacji z pacjentką nieprzytomną:
Chociaż w takiej sytuacji komunikacja z chorą wydaje się niemożliwa, to jest ona ogromnie ważna. Przede wszystkim należy osobę nieprzytomną traktować jako świadomą i posiadającą uczucia. W związku z tym należy jak najwięcej mówić do pacjenta, szczególnie w trakcie wszystkich zabiegów związanych z zapewnieniem mu pożywienia, higieny itp. Mówienie do pacjenta nieprzytomnego oraz ciepły delikatne dotykanie go ma rolę stymulującą dla mózgu. Pamiętać należy zawsze, ze nigdy nie wiadomo co taki pacjent rzeczywiście odbiera.

BIBLIOGRAFIA:

  1. Europejska Strategia WHO kształcenia pielęgniarek i położnych, DLVR020301 – Strategia kształcenia – 14 maja 1999 r., Światowa Organizacja Zdrowia, Biuro Regionalne w Europie, Kopenhaga 2000.

  2. Europejskiej Strategii WHO kształcenia pielęgniarek i położnych, Ann. Acad. Med. Łódź 2002, nr 4, s. 47.

  3. Formański J.: Psychologia. Podręcznik dla szkół medycznych, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1998

  4. Iwanowicz-Palus G., Wrońska I., Kompetencje zawodowe położnych w Polsce a założenia

  5. Iwanowicz-Palus G., Unijne uwarunkowania kształcenia i wykonywania zawodu położnej, „Pielęgniarka i Położna” 11, 2003, s. 5.

  6. Mc Kay M., Davis M., Fanning P.: Sztuka skutecznego porozumiewania się, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2001.

  7. Walker W.: Przygoda z komunikacją, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2001.

  8. Zahradniczek K.: Wprowadzenie do pielęgniarstwa. Podręcznik dla szkół medycznych.
    Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1998.