Pępowina stanowi połączenie pomiędzy płodem a łożyskiem, umożliwiając dostarczanie do dziecka niezbędnych składników odżywczych, tym samym powodując wzrost i rozwój dziecka. Również po porodzie może pełnić bardzo ważną funkcję- pobrana i zbankowana staje się zabezpieczeniem na przyszłość w razie pojawienia się choroby.
Wewnątrz pępowiny znajduje się tzw. galareta Whartona. Składa się ona z kwasu hialuronowego i siarczanu chondroityny, zawiera też makrofagi i fibroblasty. Galareta Whartona ma postać uwodnionego żelu i dzięki temu uelastycznia pępowinę, chroniąc ją przed zagięciem i przed skutkami nadmiernego ciśnienia. Pełni także szczególną rolę w czasie porodu: w chwili kontaktu z powietrzem (zimniejszym niż temperatura ciała), zwiększa swoją objętość przez pęcznienie, a w efekcie – uciska z zewnątrz żyłę i tętnice pępowinowe aż do ich całkowitego zamknięcia. Galaretowata tkanka znajdująca się w sznurze pępowinowym, tzw. galareta Whartona stanowi bogate źródło komórek macierzystych. Komórki zawarte w sznurze pępowiny to komórki macierzyste, które podobnie do krwiotwórczych komórek występujących we krwi pępowinowej są komórkami mulitipotencjalnymi, czyli takimi, które potrafią przekształcić się w inne typy komórek. Komórki mezenchymalne ze sznura pępowinowego potrafią przekształcić się w m.in. komórki nerwowe, chrzęstne, lub kostne, co powoduje, że mogą być wykorzystywane w medycynie regeneracyjnej u pacjentów cierpiących na zaburzenia neurologiczne, reumatologiczne, ortopedyczne, kardiologiczne.
Wykorzystanie komórek mezenchymalnych:
- wspomaganie gojenia różnego typu ran;
- terapia uszkodzeń chrząstki;
- poprawa stanu zdrowia i złagodzenie objawów w stwardnieniu zanikowym bocznym, autyzmie, dziecięcym porażeniu mózgowym;
Obecnie bada się możliwość odbudowy mięśnia serca po ataku serca oraz naprawy naczyń krwionośnych w niedokrwistości kończyn. Kolejnym obszarem zastosowań mezenchymalnych komórek macierzystych są choroby autoimmunologiczne i stany zapalne – komórki mezenchymalne stosuje się w ciężkich przypadkach choroby nazywanej „przeszczep przeciw gospodarzowi”.
Pobrany przy porodzie kawałek sznura pępowinowego długości 10-15 cm zostaje odpowiednio zabezpieczony i przygotowany, tak aby uzyskać z niego komórki macierzyste. Wyizolowane komórki trafiają do specjalnej kasety, która zostaje umieszczona w pojemniku z ciekłym azotem o temperaturze –160º C.
Przeszczepienie jest dosyć prostą procedurą polegającą najczęściej na podaniu dożylnym (lub innym – do płynu mózgowo- rdzeniowego, do stawu) prawidłowych mezenchymalnych komórek macierzyste, które ewentualnie mogą pochodzić od pacjenta ale coraz częściej pochodzą od niespokrewnionego zdrowego dawcy.
Czas pokaże, czy komórki macierzyste ze sznura pępowinowego będą lekiem dającym nadzieję milionom rodziców i ich dzieci.
