Napady płaczu w godzinach popołudniowo-wieczornych, niepokój, grymas bólu widoczny na twarzy dziecka- te objawy mogą świadczyć o kolce niemowlęcej u dziecka. Jak podają statystyki dotyczy ona 10-40% niemowląt. Występowanie kolki niemowlęcej ma związek z niedojrzałością motoryki przewodu pokarmowego i zaburzeniami w przemieszczaniu się gazów w jelitach, co skutkuje występowaniem bolesnych skurczów u dziecka. Występowanie kolki ma charakter przejściowy i w żaden sposób nie wpływa na wzrost i rozwój dziecka. Do rozpoznania kolki niemowlęcej można posłużyć się klasyfikacją Wessel'a, mówiącą o tym, że charakterystyczne dolegliwości (nieukojony płacz, wzdęcia, trudności z wypróżnieniem, dźwięk „przelewania się” w brzuszku) pojawiają się pomiędzy 3.dniem a 3.tygodniem życia, zwykle w godzinach popołudniowych i wieczornych, utrzymują się co najmniej 3 godziny dziennie, minimum przez 3 dni w tygodniu, przez ponad 3 tygodnie i ustępują samoistnie w 3.-4. miesiącu życia.
Zgodnie z przyjętą w 2006 roku klasyfikacją (III Kryteria Rzymskie) kolkę niemowlęcą stwierdza się, gdy:
ataki niepokoju, rozdrażnienia i płaczu zaczynają się i kończą bez określonego powodu;
napady trwają przynajmniej 3 godziny w ciągu doby, minimum przez 3 dni w tygodniu i trwają co najmniej 1 tydzień;
jednocześnie dziecko rozwija się i rośnie prawidłowo (siatki centylowe).
Nasilenie lub pojawienie się objawów bólowych w 3.miesiącu życia dziecka może oznaczać, że ich przyczyną nie jest kolka, lecz coś innego (wskazana diagnostyka).
PRZYCZYNY
Dotychczas nie stwierdzono jednoznacznej przyczyny pojawienia się kolki niemowlęcej. Zaburzenia motoryki układu pokarmowego mogą powstać na skutek nietolerancji laktozy, alergii na białko mleka krowiego czy białko sojowe lub innych nietolerancji pokarmowych. Kolejną przyczyną może być zbyt wczesne rozszerzanie diety i wprowadzanie u dziecka pokarmów stałych. Także za przyczynę uznaje się nieprawidłową technikę karmienia dziecka, kiedy to niemowlę połyka podczas jedzenia zbyt wiele powietrza (stosowanie smoczków o bardzo dużym otworze, częsta zmiana piersi podczas jednego karmienia). Niedokarmianie lub przekarmianie, brak pionizacji po jedzeniu w celu odbicia nadmiaru powietrza to kolejne z przyczyn. Zdarza się, że dolegliwości są spowodowane uszkodzeniem błony śluzowej jelita lub jego niedojrzałością fizjologiczną czy też nasiloną fermentacją jelitową. Występowanie kolki niemowlęcej może być powiązane z czynnikami psychospołecznymi- nadmiar bodźców zewnętrznych, nieprawidłowy kontakt emocjonalny z rodzicami, niepokój i stany lękowe u matki.
OBJAWY
nagły płacz, rozdrażnienie rozpoczynające i kończące się bez konkretnej przyczyny;
piskliwy, przejmujący krzyk;
cierpiący wyraz twarzy;
zaczerwienienie twarzy połączone z grymasem bólu, wokół ust może pojawić się zasinienie;
naprzemienne podkurczanie i prężenie nóżek, zaciskanie dłoni;
napadowy ból;
wzdęcia brzuszka;
trudności z wypróżnieniem;
słyszalne „przelewanie się” w brzuchu treści jelitowej;
stolce o zielonym zabarwieniu z domieszką śluzu.
METODY ZAPOBIEGANIA I ŁAGODZENIA DOLEGLIWOŚCI
Dobrze jest ograniczyć dziecku ilość bodźców zewnętrznych w jego otoczeniu. Wskazane, by wydłużyć maksymalnie czas karmienia piersią, odraczając wprowadzanie pokarmów stałych. Karmienie dziecka powinno odbywać się w pozycji uniesionej,utrzymując ten stan do 30 minut po karmieniu. Odciągnięcie przed karmieniem małej ilości mleka spowodują jego wolniejszy wypływ i spokojniejsze ssanie przez dziecko. W przypadku stwierdzenia nietolerancji na konkretny składnik (np. białko mleka krowiego) należy go wyeliminować z diety matki. Można zaproponować matce picie herbatek ziołowych, np. z kopru włoskiego, melisy, rumianku. Jeżeli niemowlę karmione jest mlekiem modyfikowanym to można zastosować jedną z dostępnych na rynku butelek antykolkowych.
Aby załagodzić występujące już bóle brzuszka można przygotować dziecku ciepłą kąpiel w wanience lub wiaderku kąpielowym. Przydatne będzie zastosowanie ciepłych okładów lub masaż oliwką (np. masaż antykolkowy wg Schneidera). Skuteczne w walce z kolką niemowlęcą jest układanie dziecka na brzuszku i masaż pleców oraz wykonywanie tzw. rowerków- naprzemienne przyciskanie kolanek dziecka do brzuszka i prostowanie ich). Warto podczas kolki nosić malucha w pozycji pionowej „brzuch do brzucha” np. z wykorzystanie chusty. W aptece dostępne są preparaty zawierające np. simeticon (Esputicon), jednak ich zastosowanie może zalecić tylko pediatra, po uprzednim zbadaniu dziecka.
