Na przestrzeni ostatnich lat przemiany demograficzne spowodowały przesunięcie płodności kobiet z wieku 20-24 lat, do grupy wiekowej 25-29 lat. Znacznie wzrósł też odsetek kobiet, których płodność określa się w grupie wiekowej 30-34 lata. Zwiększył się również wiek urodzenia pierwszego dziecka z 23,7 do 27,0 lat o ponad 3 lata – w 1990 roku wynosił on 23 lata [1].
Kobiety świadomie podejmują decyzje o późniejszym macierzyństwie, co nie wątpliwie spowodowane jest chęcią rozwoju u doskonalenia swojej kariery zawodowej, jak również czasami licznymi podróżami. O niepłodności możemy mówić w przypadku, gdy kobieta po roku regularnego współżycia płciowego nie zachodzi w ciążę. Bez stosowania żadnych dostępnych metod antykoncepcji, przy współżyciu około 3-4 razy w tygodniu. Niepłodność dotyczy 10-15 % par będących w wieku reprodukcyjnym. Jest to szczególnie trudny problem medyczny, społeczny, psychologiczny i ekonomiczny. [2,3].
Pary borykające się z problemem niepłodności szukają profesjonalnej opieki i wsparcia wśród personelu medycznego. Położna i lekarz – jako edukatorzy w zakresie niepłodności stwarzają im możliwość dokonywania właściwych decyzji dotyczących m.in. zmiany zachowań oraz postaw. Z pośród metod leczenia niepłodności możemy nadmienić procedurę In vitro oraz metodę NaProTechnologii, które omówione zostanę w poniższych rozdziałach [4].
-
Definicja In vitro i NaProTechnologii
In vitro, czyli zapłodnienie pozaustrojowe jest jedną z metod leczenie niepłodności. Dla wieli par starających się o dziecko jest jedynym ratunkiem np. w przypadku obustronnej niedrożności jajowodów.
In vitro po łacinie oznacza „na szkle”. Zabieg polega na zapłodnieniu, do którego dochodzi poza ustrojem kobiety. Po odpowiednim przygotowaniu kobiety, pobiera się komórki jajowe pod kontrolą USG przy pomocy sondy endowaginalnej z odpowiednią prowadnicą. Partner w tym momencie oddaje nasienie do labolatorium, w którym oceniany jest ejakulat. Po połączeniu, po 24 godzinach ocenia się czy doszło do zapłodnienia. Obserwacja zarodków trwa 6 dni, dzięki czemu można ocenić zarodki, których rozwój został zatrzymany oraz uniknąć ich użycia. Następnie zarodek przeniesiony zostaje do jamy macicy. Pierwszy zabieg In vitro przeprowadzony w Polce odbył się po koniec 1987 roku w Instytucie Położnictwa i Chorób Kobiecych Akademii Medycznej w Białymstoku, pod kierownictwem prof. Mariana Szamatowicza [2,5]NaProTechnologia to nowa gałąź w medycynie prokreacyjnej. Jej prekursorem jest prof. Thomas Hilgers amerykański ginekolog-położnik wykładowca Creighton Medical University w Omaha w Stanach Zjednoczonych. NaProTechnologia to protokół diagnostyki oraz terapii lekarskiej, której celem jest ocena monitorowanie i utrzymanie zdrowia pacjentki, a w przypadku zaburzeń zdrowia ginekologicznego
i prokreacyjnego - odpowiednie leczenie.
NaProTechnologia zakłada współpracę małżeństwa, instruktora i lekarza. Nauka Creighton Model FertilityCare™ System trwa od 3 do 5 miesięcy pod okiem instruktora metody. Obserwacje trwają przez cały rok i w tym czasie małżeństwo spotyka się z instruktorem 8 razy (pierwsze 3 miesiące najbardziej intensywne).
Po okresie 3 miesięcy małżeństwo rozpoczyna spotkania z lekarzem, który prowadzi diagnostykę również przez około 3 miesięcy. W ramach konieczności wdrożenia leczenia chirurgicznego, leczenie niepłodności trwa jeszcze około pół roku [5,6]. -
Podobieństwa i różnice
In vitro i NaProTechnologia w zasadzie różnią się od siebie pod wieloma względami. NaProTechnologia skierowana jest do naturalnych metod leczenia niepłodności i obserwacji par, starających się o dziecko. In vitro natomiast jest inwazyjną metodą leczenia. Do wykonania zabiegu in vitro należy wykonać wiele badań laboratoryjnych.
Ważnym punktem, który należy nadmienić jest również koszty leczenia w obu sposobach leczenia. Zdecydowanie tańszą metodą jest NaProTechnologia, w przeciwieństwie do In vitro, które jest stosunkowo drogą metodą leczenia niepłodności. Jednak zdecydowanie więcej osób wybiera zapłodnienie pozaustrojowe, gdyż w macicy umieszczany jest już zapłodniony zarodek.
Do różnic możemy również zaliczyć akceptowalność Kościoła Katolickiego, który zdecydowanie przejawia negatywne opinie na temat in vitro, które jest niezgodne ze stanowiskiem i nauczaniem Kościoła. Jednakże pozytywnie odnoszą się do leczenia niepłodności za pomocą NaProTechnologii, która opiera się o naturalne metody poczęcia. Jest to metoda wykluczająca wszystkie zastrzeżenia moralne stawiane przez Kościoł Katolicki [7,8].
Duże znaczenie pod względem wybieralności sposobu leczenia ma również popularność. Wiele par borykających się z problemem niepłodności uważa, że jedynie in vitro jest metodą dzięki, której doczekają się upragnionego potomstwa. Obie metody różnią pod względem zapłodnienia, co do którego mamy pewność przy procedurze In vitro, w przeciwieństwie do NaProTechnologii, gdzie do zapłodnienia ma dojść naturalnie, po dokładnej obserwacji cyklu. -
Zalety i wady
Metoda In vitro, jak i NaProTechnologia posiadają swoje wady i zalety. Z pośród zalet należących do In vitro nie wątpliwie podlega fakt, że daje możliwość posiadania potomstwa u kobiet, które mają problemy m.in. z niedrożnością jajników. Dla niektórych par to jedyna możliwość spełnienia swoich marzeń o byciu rodzicami.
Wadą jednakże jest fakt, że In vitro należy do zabiegów inwazyjnych, wykonywany w znieczuleniu ogólnym. Do wad należą również dostosowanie się do częstych wizyt szpitalnych, podania się wielu badaniom, przyjmowania leków, które powodują skutki uboczne. Ważną rzeczą są też koszty procedury i leków podawanych, które są dość drogie. In vitro zwiększa również ryzyko na wystąpienia wad rozwojowych u dzieci oraz podnosi odsetek poronień, co źle wpływa na stan emocjonalny starających się par. Kościoł Katolicki opiera się na negatywnych osądach o zagrożeniu życia nadprogramowych embrionów, wtrącanie się w intymną więź małżonków oraz zagrożenia dla zdrowia i życia kobiety.
NaProTechnologia jako metoda leczenia nie płodności ma więcej zalet niż In vitro. Przede wszystkim naturalny charakter tej metody to zdecydowanie bardzo duża zaleta. Jest ekologiczna, bezpieczna dla zdrowia i pozwala na poznanie swojego ciała. Kościół jest zwolennikiem tej metody. Szanuje godność kobiety i opiera się na współpracy obojga małżonków [5].
Wadą NaProTechnologii może być wydłużony czas leczenia i odwleczenie w czasie posiadanie potomstwa. Przy tej metodzie nie możemy zagwarantować, że leczenie da oczekiwany skutek. Nie będzie również skuteczna przy m.in. niewydolnością jajników, w zaawansowanej endometriozie, niedrożność jajowodów oraz przy męskim czynniku niepłodności [7]. -
Wnioski
-
Obie metody leczenie niepłodności dają nadzieje na posiadanie potomstwa dla par starających się o dziecko.
-
Metody różnią się zdecydowanie i nie mogą być dla siebie nawzajem alternatywnym rozwiązaniem.
-
Para starająca się o potomstwa powinna rozważyć wady i zalety każdej metody i podjąć decyzję o jej wyborze.
Bibiografia
- Główny Urząd Statystyczny: Podstawowe informacje o rozwoju demograficznym Polski do 2014 roku. Warszawa 2017. [przeglądany 22 lutego 2017]. Dostępny w: Główny Urząd Statystyczny / Publikacje / Publikacje A-Z
- Szamatowicz M,: Niepłodność. [w]: Bręborowicz H.G, Położnictwo i Ginekologia. Wyd. PZWL. Warszawa 2015: 141-155
- Łepecka-Klusek A, Pilewska-Kozak A, Jakiel G,: Niepłodność w świetle definicji choroby podanej przez WHO. W: Med. Og. Nauki Zdr. 2012; 18 (2): s. 163-166.
- Dembińska A,: Rola personelu medycznego we wsparciu kobiet poddawanych leczeniu niepłodności. W: Med. Og. Nauki Zdr. 2012; 18 (4): s. 366-370
- Dowbór-Dzwonka A., Cegła B. Filanowicz M., Szymkiewicz E.: Techniki wspomaganego rozrodu a NaProTechnologia. W: Zdr. Publ. 2012; 122 (3):
s. 322-328 - Postawy modelu Creightona (CrMS): [dostęp 28.02.2017]
Dostęp w Internecie: Creighton model - Kuczyńśki W., Kurzawa R., Oszukowski P.: Rekomendacje dotyczące diagnostyki i leczenia niepłodności – skrót. W: Ginekol. Pol 2012; 83 (2): s. 149-154
- http://publikacje.ils.uw.edu.pl/bitstream/handle/123456789/2342/Dlaczego%20Kosciol%20mowi%20NIE%20antykoncepcji%20i%20in%20vitro.pdf?sequence=1&isAllowed=y [dostęp 27.02.2017]
