Biegunka jest stanem, w którym dziecko do 2 r.ż. oddaje w ciągu doby co najmniej 3 lub więcej stolców wodnistych lub z domieszką śluzu, krwi, ropy.
Polega na zwiększonej częstotliwości wypróżnień lub zwiększonej ilości stolca, wraz ze zmianą konsystencji na płynną bądź półpłynną.
Ze względu na najczęstszą etiologię biegunki u dzieci zakażenia wirusowe i łatwość przenoszenia zakażeń,
w profilaktyce zaleca się zachować szczególną dbałość o higienę, a zwłaszcza o częste mycie rąk i higienicznego przygotowywania posiłków dla dzieci.
Towarzyszące objawy:
- zaburzenia elektrolitowe,
- zaburzenia kwasowo-zasadowe,
- odwodnienie,
- zaburzenia krążenia,
- zaburzenia nerkowe,
- drażliwość,
- gorączka,
- apatia,
- bóle brzucha.
Należy pamiętać, że dzieci karmione piersią oddają stolce częściej i są one nieco luźniejsze niż u karmionych sztucznie.
Etiopatogeneza:
-
wirusy 50% (rota wirusy, adenowirusy, enterowi rusy, kaliciwirusy, korona wirusy), bakterie (E.Coli patogenne, Shigella, Salmonella 800 serotypów, Campylobacter jejuni, Yersinia enterocolica, Klebsiella, Pseudomonas aerug.),
-
grzyby (Candidia),
-
Pasożyty (Lamblia intest.),
-
Przyczyny pozapokarmowe (zapalenie płuc, zapalenie ucha, zaburzenia anatomiczne, choroby nowotworowe, endokrynopatia)
Objawem biegunki rotawirusowej jest gorączka dochodząca do 40°C. Często pojawia się ona przed innymi objawami i bywa jedynym zwiastunem choroby. Następnie pojawia się ostra biegunka. Czasami występują także wymioty. Biegunka rotawirusowa powoduje, że dziecko traci na wadze i ma objawy odwodnienia. Jama ustna i śluzówka są suche, a skóra wiotka i mało napięta. Kolejnym symptomem są zasinione oczy i zmęczenie organizmu.
Biegunka ostra wirusowa: przebieg łagowny, często wymioty, nieżyt górnych dróg oddechowych, gdy pojawia się krew to świadczy o współistnieniu zakażenia bakteryjnego.
Biegunka ostra bakteryjna: mechanizmy powstania- inwazyjny, cytotoksyczny, prowadzą do uszkodzenia jelita z objawami biegunki osmotycznej lub sekrecyjnej.
Postępowanie w ostrej biegunce:
1.Wywiad,
2.Ocena stopnia odwodnienia,
3.Obserwacja bilansu płynów,
4.Decyzja o leczeniu domowym lub szpitalnym,
5. Nawadnianie doustne,
6.Nawadnianie dożylne
7. Kontynuacja żywienia naturanego u karmionych piesią,
8.Dieta,
9. Farmakoterapia.
Nawadnianie dożylne: ma na celu wyrównanie kwasicy, normalizację objętości przestrzeni pozakomórkowej, podanie potasu.
Żywienie niemowląt karmionych piersią-kontynuacja przez cały czas trwania biegunki.
Karmione sztucznie - po 3-4 godzinach nawadniania doustnego mieszanką dla niemowląt stosowana przed wystąpieniem biegunki.
Starsze dzieci - dieta sprzed wsytąpienia biegunki.
Wymioty nie są przeciwwskazaniem do stosowania doustnych płynów nawadniających. Należy nawadniać dziecko małymi porcjami tj. 5 ml co 1-2min, płyny powinny być chłodne, ewentualnie podać doustny płyn nawadniający przez zgłębnik żołądkowy.
Nawadnianie polega na uzupełnianiu elektrolitów, głównie sodu i potasu.
Podaż się probiotyków uzupełniających jelita w prawidłową florę bakteryjną jest wskazana. Stosuje się także środki oklejające jelita i zmniejszające przenikanie przez śluzówkę przewodu pokarmowego.
W postępowaniu leczniczym, obok wyrównywania zaburzeń, zawsze należy rozważyć potrzebę antybiotykoterapii w leczeniu znanego czynnika etiologicznego, chorób towarzyszących czy w profilaktyce powikłań szczególnie w grupie wcześniaków, noworodków donoszonych i niemowląt w pierwszych miesiącach życia. Jednocześnie należy pamiętać, że około 50-70% przypadków ostrej biegunki u dzieci poniżej 3 roku życia jest spowodowana przez rotawirusy. Biorąc to pod uwagę oraz możliwość szybkiej diagnostyki powinno się unikać stosowania chemioterapeutyków w ostrej biegunce o ustalonej etiologii wirusowej. Natomiast często wskazana jest podaż antybiotyku w przypadku krawawej biegunki, szczególnie jeśli prawdopodobna jest bakteryjna etiologia choroby.
Piśmiennictwo :
-
Mrukowicz Z. Jacek: Zakażenia przewodu pokarmowego i ostra biegunka zakaźna, w rozdziale: Choroby jelita cienkiego. W: Stanisław J. Konturek: Gastroenterologia i hepatologia kliniczna. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2006
-
Korycka M. Sytuacja epidemiologiczna zakażeń rotawirusowych dzieci w Polsce. Przegląd Epidemiol. 2004.
-
Kowalska-Duplaga K., Fyderek K., Szajewska H.,
Janiak R. Ocena skuteczności preparatu Trilac
w leczeniu ostrej biegunki u niemowląt i małych
dzieci — wieloośrodkowe badanie z randomizacją
metodą podwójnie ślepej próby z placebo. Pediatria Współczesna. Gastroenterologia, Hepatologia
i Żywienie Dziecka 2004.
4.Szajewska H., Mrukowicz J. Zasady postępowania w ostrej biegunce infekcyjnej u dzieci. Pediatria Współczesna. Gastroenterologia, Hepatologia i Żywienie Dziecka 2005.
- Szczeklik A.: Choroby wewnętrzne: stan wiedzy na rok 2010. Kraków: Medycyna Praktyczna.
