Edukacja okołoporodowa położnej kojarzona jest najczęściej z przygotowaniem rodziców do porodu. Przygotowanie to odnosi się w równej mierze do sfery biologicznej jak i psychicznej. Część szkół rodzenia za priorytet uznaje przygotowanie fizyczne i edukację z punktu widzenia technicznego porodu, czyli szczegółowe omówienie mechanizmu porodowego przy użyciu fantomu położniczego, przezroczy czy filmu prezentujący przebieg porodu. Na drugim biegunie znajdują się te szkoły, które za cel główny stawiają sobie psychiczne przygotowanie rodziców do porodu. Jest to niewątpliwie ścieżka trudniejsza bo wymaga indywidualizacji całości procesu kształcenia: celów, treści, form, metod oraz środków dydaktycznych, które lepiej byłoby określić jako środki wyrazu. Reasumując położna opiekująca się rodziną oczekującą dziecka ma świadczyć szeroko pojętą edukację zdrowotną rodziny a nie tylko przygotowanie do porodu.
Edukacja zdrowotna ma na celu:
kształtowanie odpowiedzialności za zdrowie własne i innych
kształtowanie umiejętności określenia swoich problemów zdrowotnych
rozbudzenie motywacji do podejmowania działań korzystnych dla zdrowia
propagowanie zdrowego stylu życia
Uznanie porodu za jeden z elementów długiego procesu powstawania rodziny pozwala widzieć położną w innej roli. Nie tylko jako kogoś, kto wykonuje zlecenia lekarskie, zabiegi pielęgnacyjno -lecznicze, prowadzi dokumentację. W takim ujęciu położna staje się kimś w rodzaju nauczyciela, prowadzącego rodziców czy wprowadzającego w świat rodzicielstwa. Staje się „przewodnikiem” w nowym świecie. Staje się nim dzięki swej wiedzy, umiejętnościom a przede wszystkim odpowiedniej postawie takiej jak empatia i szacunek dla rodziców i dziecka.
Podkreślić należy, że przyjęcie takiej roli przez położną wymaga od niej ciągłego doskonalenia w różnych dziedzinach. Obok nauk medycznych muszą znaleźć się w równym stopniu nauki humanistyczne (pedagogika, socjologia, etyka i psychologia).
Wprowadzenie w świat rodzicielstwa jest oczywiście związane z indywidualizacją działań opiekuńczych i edukacyjnych. Ma to ścisły związek z holistycznym ujęciem procesu pielęgnowania. W praktyce takie podejście do procesu pielęgnowania kobiety ciężarnej, rodzącej, w połogu wymaga od położnej interdyscyplinarnej wiedzy o człowieku, co jest warunkiem świadczenia profesjonalnej opieki z uwzględnieniem wszystkich sfer jego życia (biologicznej, psychicznej, duchowej, emocjonalnej, kulturowej, społecznej). Holistyczna koncepcja pielęgnowania człowieka implikuje określony sposób traktowania pacjenta. Oznacza to zerwanie z paternalistycznym modelem pielęgnacji, zgodnie z którym położna wiedząc lepiej co jest najlepsze dla dobra kobiety decyduje za nią większym lub mniejszym stopniu podczas procesu pielęgnacyjnego. Zerwanie z paternalizmem pozwala na przyjecie partnerskiego modelu opieki, w którym pacjent ma prawo wyboru. Wolny wybór pacjenta wiąże się z posiadaniem dostatecznej ilości informacji na temat planowanego procesu pielęgnacji. Przyjęcie powyższej koncepcji jest więc tożsame z uznaniem wagi działań edukacyjnych w praktyce położnej. W tej koncepcji celem działań edukacyjnych położnej jest przede wszystkim przygotowanie kobiety do samoopieki i samoobserwacji swojego zdrowia, do aktywnego podejścia do swojego porodu, rodziców do samodzielnej opieki nad swoim dzieckiem.
Bibliografia:
- Chymuk M., Topa D.: Edukacja prorodzinna. Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej. Karków 2000, s. 253-254
- Ciechaniewicz W.: Pielęgniarstwo. PZWL, Warszawa 2001, s 28-29
- Dobrowolska B., Wrońska I.: Pielęgniarstwo i pielęgniarstwo holistyczne. „Pielęgniarstwo XXI” w. 2002, 1, s.8
