Temat:
Ćwiczenia kobiet po mastektomii
Celem postępowania rehabilitacyjnego u kobiet po operacjach ginekologicznych jest:
- gojenie się rany w optymalnym czasie
- zapobieganie powikłaniom
- przywrócenie ogólnej sprawności psychoruchowej
Specjalne ćwiczenia przyśpieszają procesy gojenia się rany, wchłaniania płynu wysiękowego i nacieków pooperacyjnych. Ponadto zabiegi fizjoterapeutyczne doprowadzają do przekrwienia i wzmożonego przepływu płynów ustrojowych, a tym samym do rozluźnienia i rozciągania się zgrubień łącznotkankowych, blizn i powstających zrostów. Poprzez właściwe postępowanie psychoruchowe zapobiega się powikłaniom ze strony układów krążenia, oddechowego, pokarmowego, moczowego, nerwowego oraz mięśniowo – więzadłowego.
Rozpoczęcie postępowania rehabilitacyjnego po 12 lub 24 godzinach od operacji, jak również dobór ćwiczeń specjalnych uzależniony jest od rodzaju i techniki zabiegu, jego rozciągłości, wieku i stanu psychofizycznego pacjentki. Istotne znaczenie w określeniu programu rehabilitacji mają choroby współistniejące oraz zaistniałe ewentualnie powikłania pooperacyjne.
Choroba nowotworowa sutka i jej leczenie pociągają za sobą wiele niekorzystnych następstw psychofizycznych. Do najważniejszych należą:
- ubytek sutka
- zwężenie światła żyły pachowej lub podobojczykowej postronnie operowanej
- dysfunkcja kończyny górnej operowanej
- zaburzenie postawy ciała
- przerzuty nowotworowe
- otyłość
- problemy społeczne i zawodowe
Stąd wynika konieczność stosowania szerokiego programu rehabilitacji.
Cele rehabilitacji po mastektomii, to:
- profilaktyka powikłań pooperacyjnych
- likwidacja powikłań pooperacyjnych
- uzyskanie optymalnej sprawności psychofizycznej
- przystosowanie społeczne i zawodowe
- utrwalanie wyników operacji i terapii
Zestaw przykładowych ćwiczeń po mastektomii
Ćwiczenie 1 Pozycja wyjściowa: siedzenie na krześle z oparciem, łopatki wraz z tułowiem przylegają do oparcia, ręce oparte na kolanach, trzymają laskę nachwytem. Unoszenie wyprostowanych rak przodem w górę, zatrzymanie przez 3 sekundy. Powrót do pozycji wyjściowej.
Ćwiczenie 2 Pozycja wyjściowa jak w ćwiczeniu 1. Zataczanie laska dużych kół na zewnątrz i do środka z zatrzymaniem w najwyższym punkcie przez 3 sekundy.
Ćwiczenie 3 Pozycja wyjściowa jak w ćwiczeniu 1. Dłonie obejmują końce laski. Ruch odwodzenia kończyny operowanej za pomocą laski bokiem w górę, zatrzymanie przez 3 sekundy.
Ćwiczenie 4 Pozycja wyjściowa: siedzenie okrakiem na krześle, przodem do oparcia, tułów wyprostowany, łopatki ściągnięte, kończyny opuszczone trzymają podchwytem laskę za tułowiem. Trzykrotny odrzut wyprostowanych kończyn do tyłu. Powrót do pozycji wyjściowej.
Ćwiczenie 5 Pozycja wyjściowa: siedzenie na krześle z oparciem, z rekami wyciągniętymi do przodu i trzymającymi laskę. Ruch obu kończyn przodem w górę, za głowę – zgięcie w stawach łokciowych, oparcie laski w okolicy karku z jednoczesnym, dokładnym przywiedzeniem łokci do tułowia
.
Ćwiczenie 6 Pozycja wyjściowa: stanie przodem przy ścianie, kończyny górne oparte dłońmi o ścianę pod katem prostym do tułowia. Wolne „maszerowanie” palcami po ścianie, w najwyższym punkcie zatrzymanie przez 3 sekundy, odjecie dłoni od ściany, trzykrotny ruch okrężny dłoni, rozluźnienie mięsni, kilka ruchów wstrząsania kończyną. Powrót do pozycji wyjściowej.
Ćwiczenie 7 Pozycja wyjściowa: stanie przodem przy ścianie, kończyny odwiedzione – do kata 90°. Dalsze odwodzenie kończyny, zgięcie w stawach łokciowych, Skrzyżowanie dłoni na plecach na wysokości łopatek. Powrót do pozycji wyjściowej.
Ćwiczenie 8 Pozycja wyjściowa: stanie bokiem do ściany w odległości wyciągniętej kończyny, dłoń kończyny po stronie operowanej oparta o ścianie, druga kończyna odwiedziona do kata 90°. Wolne „maszerowanie” palcami po ścianie od pozycji wyjściowej w gore, w najwyższym punkcie zatrzymanie przez 3-5 sekund, odjecie dłoni kończyny po stronie operowanej od ściany z pomocą dłoni zdrowej, trzykrotny ruch okrężny dłoni, rozluźnienie mięsni kończyny, kilka ruchów wstrząsania kończyna. Powrót do pozycji wyjściowej.
Ćwiczenie 9 Pozycja wyjściowa: leżenie na plecach, ręce wzdłuż tułowia. Unoszenie wyprostowanych rak w górę.
Ćwiczenie 10 Pozycja wyjściowa jak w ćwiczeniu 14. Podnoszenie wyprostowanych rak bokiem w górę.
Ćwiczenie 11 Pozycja wyjściowa: leżenie na plecach. Naśladowanie ruchów boksowania, utrzymanie chorej kończyny w górze dwa razy dłużej niż, kończyny zdrowej.
Ćwiczenie 12 Pozycja wyjściowa: leżenie na brzuchu, ręce w bok. Ułożenie rak na karku z akcentowanym odrzuceniem łokci w tył, przeniesienie rak bokiem w tył, ułożenie dłoni na pośladkach, podciąganie dłoni do łopatki. Powrót do pozycji wyjściowej.
Ćwiczenie 13 Pozycja wyjściowa: leżenie na plecach, ręce w bok. Przenoszenie wyprostowanych rak do klaśnięcia nad głowę. Powrót do pozycji wyjściowej, przeniesienie wyprostowanych rak do klaśnięcia przed tułowiem, powrót do pozycji wyjściowej.
Wymienione ćwiczenia należy wykonywać 2-3 razy dziennie, od 20 do 30 minut, powtarzając
każde ćwiczenie od 6 do 10 razy.
BIBLIOGRAFIA:
• Rehabilitacja w ginekologii i położnictwie, Jadwiga kozłowska, Kraków 2006
• Rehabilitacja w położnictwie i ginekologii, Włodzimierz Fijałkowski, Wrocław 1998