Układ moczowy zaczyna kształtować się już 3-4 tygodniu ciąży, a kończy około 35 tygodnia ciąży. Płód zaczyna produkować mocz około 9-10 tygodnia ciąży i jest on zazwyczaj niezagęszczony i stanowi większość płynu owodniowego.
Zaburzenia rozwoju układu moczowego mogą przejawiać się poprzez nieprawidłową budowę, położenie lub funkcjonowanie.
1.Zakażenie układu moczowego:
Najczęstszymi czynnikami etiologicznymi zakażeń układu moczowego są bakterie: Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae, Proteus mirabilis, Enterococcus spp., Pseudomonas aeruginosa, gronkowce, paciorkowce grupy B oraz Candida albicans. Szczególnie często u wcześniaków występują zakażenia grzybicze.
Objawy są mało charakterystyczne, należą do nich:
- niechęć do ssania
-senność
-apatyczność
-utrata masy ciała
-wymioty
-przedłużoną żółtaczkę noworodkową
-hipotermię
-hipertermię
-sinicę
W skrajnych przypadkach można zaobserwować:
-drgawki
-utratę przytomności
-brak prawidłowych odruchów noworodkowych.
W celu diagnostyki zakażenia układu moczowego wykonuję się badanie ogólne moczu oraz posiew moczu. Należy wykluczyć posocznicę oraz inne schorzenia. W przypadku częstych nawrotów zakażeń układu moczowego zaleca się wykluczenie wad układu moczowego.
Leczeniem przebiegu zakażeń układu moczowego jest antybiotykoterapia celowana.
2.Niewydolność nerek:
Niewydolność nerek możemy podzielić na 2 grupy:
a) Ostra niewydolność nerek ( ostre uszkodzenie nerek) jest jednym z najcięższych stanów. Przyczyny dzielimy na przednerkowe, nerkowe i zanerkowe.
Przyczyny przednerkowe:
-odwodnienie
-wstrząs
-krwotok;
Przyczyny nerkowe:
-uszkodzenie toksyczne
-zakrzep żył nerkowej
-zwężenie tętnicy nerkowej
-wrodzone zapalenie nerek
-śródmiąższowe zapalenie nerek.
Przyczyny pozanerkowe:
-utrudniony odpływ moczu.
Objawy ostrej niewydolności nerek:
-oliguria lub anuria
-zaburzeniama gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej,
-mocznica
-nadciśnienie
-w osadzie moczu stwierdza się białkomocz, krwiomocz, wałeczki erytrocytarne i leukocytarne
-mocz jest niezagęszczony w nerkowej postaci i zagęszczony w postaci przednerkowej,
-podwyższony poziom mocznika i kreatyniny.
Leczenie:
Polega na usunięciu przyczyny podstawowej oraz padawaniu diuretyków pętlowych. Należy również wyrównać zaburzenia wodno-elektrolitowe oraz kwasowo-zasadowe,
Rokowanie ostrej niewydolności nerek jest zależne od przyczyny podstawowej. Śmiertelność wzrasta przy współistnieniu posocznicy bądź niewydolności wielonarządowej.
b)Przewlekła niewydolność nerek najczęściej spowodowana jest przez uropatię zaporową. W tej postaci leczenie jest takie, jak w ostrej niewydolności nerek.
3.Uropatia zaporowa:
Uropatia zaporowa to częściowe lub całkowite zamknięcie któregokolwiek poziomu drogi odpływu moczu, od nerki po cewkę moczową, powodujące poszerzenie dróg moczowych powyżej przeszkody. Nie zalicza się do tej grupy rozpoznań poszerzenia wywołanego przez dysfunkcje neurologiczne pęcherza moczowego, natomiast należą do niej zarośnięcia, zwężenia,blokada, uciśnięcie jednego lub obu moczowodów, cewki moczowej lub jej ujścia, poszerzenie
jednego lub obu moczowodów, wodonercze.
Obecnie prenatalnie stwierdza 1% płodów z poszerzeniem dróg moczowych.
Noworodki, u których poszerzenie dróg moczowych było stwierdzone prenatalnie, powinien mieć wykonane USG jamy brzusznej między 3 a 7 dobą życia w celu wykluczenia bądź potwierdzenia rozpoznania.
Przyczyną poszerzeń dróg moczowych mogą być:
-wady moczowodu
-wady pęcherza moczowego.
Większość (60-80%) rozpoznanych prenatalnie nieznacznych poszerzeń drogi odpływu moczu ustępuje samoistnie po urodzeniu, nie jest znana ich przyczyna. Istotne są poszerzenia znacznego stopnia, świadczą one o wadzie układu moczowego i często łączą się z nawracającymi zakażeniami układu moczowego po urodzeniu.
Najpoważniejsze skutki niesie za sobą całkowita blokada odpływania moczu. W tej grupie płodów i noworodków odnotowuje się dużą śmiertelność.
W przypadku uropatii zaporowej można stosować leczenie operacyjne wewnątrzmaciczne, wykonuje się w tym przypadku cystotomię oraz odbarczenie pęcherza moczowego .
Leczenie po urodzeniu polega na zapewnieniu odpływu moczu, następnie leczenie chirurgiczne.
Każdy stwierdzony przypadek tej choroby wymaga ścisłej kontroli przez lekarza urologa oraz nefrologa.
Bibliografia:
- 1.Gadzinowski J.;Gulczyńska E.;Szymankiewicz M.’ Podstawy neonatologii. Oddział Wielkopolski Polskiego Towarzystwa Medycyny Perinatalnej. Poznań 2014.
