Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, ADHD, stanowi rozwojowe zaburzenie samokontroli. Obejmuje zaburzenia koncentracji uwagi, kontroli reakcji i poziomu wzbudzenia. Wspomniane problemy wiążą się z osłabieniem woli dziecka i pogorszeniem jego zdolności do kontrolowania własnego zachowania w czasie- mowa o trudnościach w utrwaleniu w umyśle celów na przyszłość wynikających z konsekwencji. ADHD nie jest więc tylko zaburzeniem i nadaktywnością. Nie jest stanem czasowym, z którego można wyrosnąć, trudnym, ale normalnym okresem dzieciństwa. Nie jest spowodowane niepowodzeniem rodziców w kontrolowaniu czy dyscyplinowaniu dziecka i nie stanowi dowodu na rodzaj wrodzonego „nieposłuszeństwa” dziecka.”
Czynniki, które mogą wpłynąć na wystąpienie ADHD:
-
środowiskowe - wpływ używek - alkoholu i nikotyny na rozwój płodu, wczesna ekspozycja na wysokie dawki ołowiu oraz genetyczne,
-
Preparaty farmakologiczne - Środki uspokajające i pobudzające, które są znane i sprawdzone przez naukowców, i które nie są obojętne dla neuroprzekaźników mogą poprawić na jakiś czas zachowanie dzieci z ADHD,
-
niski poziom dopaminy może być jedną z przyczyn występowania choroby,
Przeprowadzano badania, które polegały na pobraniu płynu rdzeniowego u zdrowego człowieka i człowieka z chorobą ADHD. Wykazały one, kolejny raz, że Badania nad moczem i krwią jednak nie zawsze są zgodne.
Niezależnie od ilości przeprowadzanych badań, mamy wrażenie, że istotą całego „zamieszania” jest poziom dopaminy w mózgu. Niestety dowody nie są do tej pory wystarczająco przekonujące. „Stąd hipoteza, że ADHD wywołuje ograniczoną ilość jednego czy dwóch związków chemicznych, bardzo obiecująca, nadal nie została w pełni udowodniona”.
Bardzo ważnym momentem dla dziecka ze stwierdzonym ADHD jest badanie lekarskie. Zwykle u dzieci w wieku szkolnym i przedszkolnym przeprowadzane są badania okresowe u lekarza pediatry, czy w innych przypadkach np. kolonii, obozów sportowych czy konkursów. Istnieje możliwość, że trzeba takie badania powtarzać. Na celowniku znajdują się wtedy dokładne badania zaburzeń i problemów, które mogą się przyczyniać do trudności jakie dziecko może stwarzać czy mieć w szkole.
U dzieci z zaburzeniami koncentracji zaobserwowano podatność na bardzo szybkie rozkojarzenie się niewielkim, czasami prawie niewidocznym bodźcem. Dzieci te mają trudność ze skupieniem uwagi przez dłuższy czas na jednej czynności czy rzeczy. Moment od rozpoczęcia do zakończenia procesu w ich przypadku wynosi najkrótszy okres czasu, dzieci te ciągle mają energię by ekscytować się małostkowymi rzeczami. Z łatwością przychodzi im wyłączanie się z dyskusji i skupianiu uwagi na czymś zupełnie odbiegającym od tematu. Dziecko te może sprawiać wrażenie, że żyje w swoim wyimaginowanym świecie.
Dzieci z ADHD zwykle rozpoznawane są po ciągłym bieganiu, skakaniu, poszukiwaniu- ogólnie wzmożoną aktywnością. Bardzo często są nerwowe, niespokojne, mówi się o nich, że „ nie potrafią usiedzieć w jednym miejscu”.
Bardzo duży procent dzieci z zaburzeniem koncentracji uwagi, ma skłonność do impulsywności i popędliwości. W rezultacie nie zatrzymują się nawet na chwilę by pomyśleć czy przewidzieć określone konsekwencje dla ich czynów. Trudno jest im ocenić sytuację, mają problemy z wyczuciem sytuacji, uczeniem się czy zachowaniem. Nie mają skłonności do dobrego organizowania się i swojego czasu wolnego, na wszystko reagują impulsem.
Wiele dzieci z zaburzeniem ADHD charakteryzuje się nieelastyczną osobowością co czyni je dziećmi markotnymi- nie lubią zmieniać otoczenia, lubią mieć wszystko na swoim miejscu, nie akceptują żadnych zmian – wręcz odwrotnie. Wszelkie zmiany mogą powodować u nich napady złości lub huśtawki nastrojów.
Bardzo częstym objawem u dzieci z ADHD jest frustracja. Przejawia się ona wtedy gdy dziecko próbuje usilnie skupić swoją uwagę np. na zapięciu guzików czy zasunięciu suwaka, mimo włożonych starań dziecko narażone jest na niepowodzenia, w wydaje się, błahej sytuacji. Dzieci te bywają nazywane przez środowisko szkolne „niezdarami”. Szybko tracą cierpliwość, denerwują się. Narażane są na trudności związane ze skakaniem na skakance, skakaniem na jednej nodze czy łapaniem i kopaniem piłki.
Dzieci nadmiernie pobudliwe są narażone, w dużo większym stopniu, od dzieci zdrowych na wszelkiego rodzaju agresywne zachowania i generalnie czyhają na nie niebezpieczeństwa ze strony otaczającego środowiska. W stresie próbują dominować. Niestety nie potrafią wyciągać wniosków a jeżeli już je snują - to na błędnej podstawie. Ich zachowania często są lekkomyślne, charakteryzuje je powierzchowność uczuć. W skrajnych przypadkach brak pewności siebie może prowadzić do uczuć paranoicznych.
Zaobserwowano trudności z mową zwłaszcza jeżeli chodzi o budowanie struktur zdaniowych. W pierwszym roku życia wszystko rozwija się prawidłowo, dopiero później zaczynają się schody.
Każde dziecko jest inne a już zwłaszcza dziecko z chorobą ADHD. Różne dzieci będą prezentować różne wzory zachowań, rozwoju i późniejszego związanego z nim ryzyka. Niektóre będą miały tylko ADHD. Inne oprócz tego zaburzenia będą miały również trudności w nauce, zachowania agresywne i aspołeczne, ubogie relacje z rówieśnikami. Wszystkie dzieci z ADHD dzielą te same problemy hamowaniem zachowania, utrzymywaniem uwagi i wytrwałością w działaniu. Dzieci z ADHD nie żyją w próżni. Zajmują określone miejsce w ramach przynajmniej kilku różnych sieci i systemów społecznych. System najważniejszy jest zarazem najbliższy, i jest to rodzina.
Bibliografia:
1.Russel A. Barkley, ADHD: Podjąć wyzwanie. Kompletny przewodnik dla rodziców, Wydawnictwo: ZYSK i S-ka.
2.Herbert Claudia, Zrozumieć traumę, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2004.
3.Herbert Martin, Kiedy dziecko i jego rodzice potrzebują pomocy, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2007.
4.Serfontein Gordon, Twoje Nadpobudliwe Dziecko, Poradnik dla rodziców, Wydawnictwo: Prószyński i S-ka.
